Afrikaanse varkenspest nu ook opgedoken op Italiaans vasteland

Italiaanse hammen

Het besmette everzwijn is op 6 januari gevonden in Ovada, ten noorden van Genua in het Noord-Italiaanse Piëmonte. Noord-Italië is de regio waar de meeste varkens, ongeveer 85 procent van de totale varkensstapel van het land, wordt gehouden. In de regio zijn meteen beperkende maatregelen afgekondigd en wordt de zoektocht naar meer besmette everzwijnen gestart.

Italië kampt al sinds 2007 met virusuitbraken bij wilde zwijnen, maar die bleven tot voor kort grotendeels beperkt tot het eiland Sardinië. Daar werd voor het laatst op 15 december 2021 nog een everzwijn gevonden met Afrikaanse varkenspest. Dat de uitbraken zich enkel voordeden op een eiland, zorgde ervoor dat Italië geen handelsbeperkingen kreeg opgelegd door derde landen.

Die zullen er nu wel komen, maar volgens Boerenbond zullen de gevolgen voor Italië al bij al meevallen omdat het land niet zelfvoorzienend is voor varkensvlees. Dat betekent niet dat er geen impact zal zijn. Zo zullen er ook exportbeperkingen komen voor de beroemde Italiaanse hammen die over heel de wereld in trek zijn.

Menselijke impact

Wat het virus naar het Italiaanse vastenland heeft gebracht is nog niet duidelijk. Is het afkomstig uit Sardinië of uit de besmette regio’s in Oost-Europa? “Het is een feit dat de besmetting erg ver van de huidige besmette zones ligt. Dat geeft aan dat menselijke activiteiten een erg belangrijke invloed hebben op de verspreiding van de Afrikaanse varkenspest”, zo stelt Boerenbond. Een andere vraag die zich opdringt, is hoe lang de ziekte intussen al aanwezig is in Piëmonte. Daar is momenteel nog geen informatie over beschikbaar.

Ziekte dijt verder uit

Dit nieuwe geval op het Italiaanse vasteland is bovendien een teken aan de wand dat de ziekte zich niet gemakkelijk tot staan laat brengen. Volgens het Europese Animal Disease Information System (ADIS) is het aantal uitbraken van Afrikaanse varkenspest bij gehouden varkens en wilde zwijnen in Europa gestegen in vergelijking met het jaar daarvoor.

In totaal telde ADIS tot 19 december 2021 1.844 uitbraken bij gedomesticeerde varkens. Dat zijn er bijna 600 meer dan in 2020 en weer bijna net zoveel als in 2019, toen er 1.908 uitbraken waren. Naast uitbraken in Italië en Polen, waren er ook uitbraken in Roemenië, Bulgarije, Estland, Letland, Moldavië, Servië, Slowakije en Oekraïne.

Onderstaande grafieken tonen aan hoe Afrikaanse varkenspest zich de afgelopen jaren doorheen Europa heeft verspreid. Zowel bij gedomesticeerde varkens als bij everzwijnen is het aantal besmettingen exponentieel toegenomen. Opvallend is ook dat er in 2013 maar één land was met besmettingen (Italië), terwijl dat aantal in 2020 opliep tot 14 (bij everzwijnen). Eind 2021 ging het om 12 landen, onder meer omdat België vrij werd verklaard van Afrikaanse varkenspest.

De stijging in 2021 voor gedomesticeerde varkens komt voor het grootste deel op de rekening van Roemenië. In dat land waren er in 2021 1.648 uitbraken, bijna 600 meer dan een jaar voordien, maar een 80-tal minder dan in 2019. Ook in Polen ligt het aantal uitbraken met 124 hoger dan in 2020, toen er 103 uitbraken waren. In 2019 waren er in Polen 48 uitbraken. In beide landen gaat het vooral om backyardbedrijven of kleinere varkensbedrijven.

Bij wilde zwijnen werden er in 2021 11.712 uitbraken vastgesteld. Het grootste aantal werd gedetecteerd bij everzwijnen in Polen (3.023), gevolgd door Hongarije (2.568) en Duitsland (2.431). In 2020 lag het aantal vaststellingen bij everzwijnen in Polen en Hongarije nog een pak hoger, met respectievelijk 4.070 en 4.001 gedetecteerde besmettingen. In Duitsland ging het toen 'maar' om 403 gevallen, in 2019 was het land nog vrij van varkenspest.