Afbouw veestapel bedreigt honderden jobs

Het zijn vooral de bedrijven gelinkt aan de varkenssector die het de jongste tijd erg moeilijk hebben. Tussen 1999-2002 is de varkensstapel in Vlaanderen geslonken met 1 miljoen dieren. Niet enkel als gevolg van de 'warme sanering' (vrijwillige stopzetting tegen vergoeding), maar ook omwille van zware milieueisen waar varkenshouders niet meer aan kunnen voldoen. "Vooral de goed gestructureerde bedrijven, het hart van de sector, dreigt in zware problemen te komen", voorspelt de Boerenbond. Het verwacht dat het aantal dieren de komende 5 jaren zal verminderen met 30 procent.

De evolutie naar minder varkens zal de problematiek van de "lege slachthaken" verder doen toenemen en meteen ook "het gevecht voor het varken", zegt Quackelbeen. De dioxinecrisis uit '99 hebben de meeste bedrijven in de sector nipt overleefd. "Maar naarmate de varkensstapel slinkt, sneuvelen ook ondernemingen. Onvermogen om te beantwoorden aan hygiënevoorschriften of gebrek aan investeringsmiddelen versnellen dit proces", luidt het.

Het grote aantal familiale bedrijven bij ons remt de evolutie af naar coöperaties en andere samenwerkingsverbanden die soelaas kunnen brengen, meent Johan Van Bosch van het Nationaal Verbond van Slachthuizen en Uitsnijderijen. Van Bosch heeft het er ook moeilijk mee dat de overheid de afbouw van de veestapel stimuleert zonder te denken aan de gevolgen ervan voor de schakels in de keten vóór en na het landbouwbedrijf, respectievelijk sectoren als stallenbouw, veetransport, veevoeders, enz... aan de ene kant en slachthuizen, uitsnijderijen en vleeswarenfabrikanten aan de andere kant.

"Er worden subsidies gegeven aan landbouwers die hun veestapel afbouwen of hun bedrijf stopzetten. Maar voor de arbeiders die elders in de keten aan de slag zijn, is er niets voorzien", vult Quackelbeen aan. Hij wijst erop dat zowel bij politici als bij de publieke opinie de vleessector slecht aangeschreven staat. "Het resultaat is dat niemand zich geroepen voelt om aandacht te vragen voor de toekomst van de sector".

In de West-Vlaamse regio van de ABVV-vakbondsman sloten al diverse slachthuizen en vleesverwerkende bedrijven de deuren (Druwel Anzegem, Optimeat Brugge, Devloo Torhout,... ). Ook de varkensslachterij Adriaens (van de Covavee-groep) in Zottegem hield er mee op. En vorige maand werd bekend dat het vleesverwerkend bedrijf Vapo in Lokeren (Covavee) onherroepelijk dicht gaat. Er werken 127 mensen.

"Iedereen die de sector volgt, weet dat dit niet het einde is. Sluitingen en herstructureringen zullen zich nog enkele jaren doorzetten", vreest Quackelbeen. Een studie van de UG over de Vlaamse varkenshouderij voorspelt bijvoorbeeld een daling van het aantal slachthuizen van 75 naar 45 in de periode 1999-2009. Het aantal versnijderijen zou krimpen van 150 naar 90 in dezelfde periode. Ongeschoolde arbeiders blijven zonder enige begeleiding achter. Hun geschoolde collega's kunnen voorlopig nog wel elders aan de slag. Maar het lijdt weinig twijfel dat dit niet zo zal blijven. "We staan aan het begin van het afslankingsproces, zoveel is duidelijk".

"Grote bedrijven hopen dat zij de afvallers kunnen opslorpen. Kleinere bedrijven modderen verder aan, nemen het niet te nauw met de voorschriften en werken nog duchtig in het zwart circuit", merkt de gewestelijk ABVV-secretaris op. Ook voor de blijvers is het hard. "In een sfeer van moordende prijsconcurrentie is er geen geld om te investeren in de arbeidsomstandigheden van de arbeiders, noch in hun permanente bijscholing", zucht Quackelbeen, die vindt dat de vakbonden hier niet lijdzaam mogen toezien.

De vleessector zal noodgedwongen moeten aanvaarden dat er ecologische grenzen zijn en dat de veestapel zal verminderen, zegt de vakbondsman nog. Het zal er voor de vleesindustrie op aan komen, zich toe te leggen op kwaliteitsvolle producten met een grote garantie op het vlak van voedselveiligheid, een hoge toegevoegde waarde en aandacht voor dierenwelzijn. Enkel op deze manier kan de Belgische vleessector trouwens nog een rol spelen in het Europa van morgen. "We hebben gezonde bedrijven nodig die de consument vertrouwen geven en kwaliteit. Misschien kunnen we op die manier niet alleen jobs redden maar er ook nieuwe bij creëren", hoopt Quackelbeen.

Lees ook: geVILT: "Voedselveiligheid als keihard verkoopsargument"