Aardappelketen bereikt akkoord over gedragscode voor contracten

Onder leiding van FOD Economie

De voorwaarden en de naleving van aardappelcontracten zijn al langer een oud zeer. In 2006 werd onder impuls van toenmalig federaal landbouwminister Sabine Laruelle (MR) voor een eerste keer een gedragscode opgesteld om de contractuele relaties tussen de verschillende partijen in de aardappelketen vlotter te krijgen. “Maar moeilijke marktsituaties uit het recente verleden hebben duidelijk gemaakt dat het nodig was om deze gedragscode te actualiseren”, legt de voorzitter van Belpotato.be uit.

In de schoot van de brancheorganisatie werd een werkgroep ‘contractuele relaties’ opgericht. Vertegenwoordigers van ABS, Boerenbond, FWA, Belgapom en Fiwap onderhandelden er onder leiding van de FOD Economie over de verschillende elementen die in de aardappelcontracten moeten opgenomen worden. “We focusten ons op zes punten tijdens dit overleg: type contracten, pootgoedlevering, acceptatie en kwaliteitsbeoordeling, mededelingstermijnen voor afkeuringen, ondertekeningstermijnen en betalingsvoorwaarden”, vertelt Steven De Cuyper, ondervoorzitter van Belpotato.be.

Specifieke bepalingen

Zo is er onder meer overeengekomen in de gedragscode dat er maximaal tien dagen mag liggen tussen het tijdstip waarin de ene partij het contract tekent en het tijdstip waarop de andere partij ondertekent. Wordt die termijn niet gerespecteerd, dan heeft de eerst ondertekende partij een herroepingsrecht gedurende zeven dagen na ondertekening door beide partijen.

Ook bij kwaliteitsproblemen zijn een aantal termijnen vastgelegd. Zo is bepaald dat wanneer een partij aardappelen wordt afgekeurd, dat dit binnen de 24 uur na levering moet gebeuren. Als er een herbestemming wordt voorzien voor de afgekeurde aardappelen, dan moet dit uiterlijk de middag na aankomst bij de handel of verwerker gebeuren.

Merkt een landbouwer opkomstproblemen op van zijn pootgoed, dan moet hij zijn pootgoedleverancier daar zo snel mogelijk van op de hoogte brengen. Voor percelen die voor 5 mei zijn geplant, moet dit ten laatste op 25 juni gebeuren. Bij na 5 mei aangeplante percelen kunnen klachten over opkomst tot uiterlijk 30 juni gemeld worden. Andere fytosanitaire problemen kunnen later gemeld worden. “Maar we hameren er toch op om alle problemen met pootgoed zo snel mogelijk te melden”, zegt De Cuyper.

Andere contractbepalingen zijn onder meer dat er geen weegkosten mogen aangerekend worden wanneer een landbouwer over een geijkte weegbrug beschikt of dat de aanwezigheid van de verkoper bij de keuring van de geleverde aardappelen in elke situatie toegelaten is. “Over de betalingsvoorwaarden zijn er nog geen specifieke bepalingen opgenomen in de gedragscode, maar er is afgesproken dat zodra de Richtlijn oneerlijke handelspraktijken in voege gaat, de voorwaarden uit die richtlijn ook worden geïmplementeerd in de gedragscode”, klinkt het.

Eigenbelang overstegen

Pierre-Yves Dermagne, federaal minister van Economie en Werk (PS), en David Clarinval, federaal minister van Landbouw (MR), waren naar de officiële ondertekening van de gedragscode gekomen. Beide ministers loofden alle betrokken partijen voor het geleverde werk. “Deze gedragscode is een belangrijk resultaat voor de hele agrovoedingssector”, sprak minister Dermagne. “Ze zorgt voor transparantie en een betere verdeling van de risico’s.”

Ook Clarinval was blij dat alle partijen hun eigenbelang hebben overstegen en op die manier de toekomst van de aardappelketen hebben veilig gesteld. “Deze gedragscode is een eerste grote stap naar meer evenwichtige handelsrelaties, maar er wachten nog grote uitdagingen”, aldus Clarinval die aankondigde dat Belpotato.be een extra subsidie krijgt van 5.000 euro.

Rust kan terugkeren

Bij de partners die de gedragscode hebben ondertekend, was er ook opluchting en fierheid waar te nemen. “Na alle problemen van de afgelopen jaren met de extreme droogte, CIPC en corona was het belangrijk om opnieuw rust te krijgen in de sector”, zegt Georges Van Keerberghen, ondervoorzitter van Boerenbond. “De ondertekening van deze gedragscode geeft opnieuw een stukje vertrouwen en dat is heel belangrijk om die rust te laten terugkeren.”

Ook ABS-voorzitter Hendrik Vandamme erkent dat de aardappelsector moeilijke jaren achter de rug heeft. “We zagen dat er in de formuleringen in contracten steeds meer afstand genomen werd van de code Laruelle. Het is goed dat dit opnieuw uitgeklaard is. De keten heeft elkaar nodig: zonder telers, geen verwerkers en zonder verwerkers ook geen telers.”

Marc Van Herreweghe, voorzitter van Belgapom, noemde de gedragscode op zijn beurt “een unicum”. “Wat voorligt, is een evenwichtig document dat kan bijdragen aan een gezonde aardappelketen.” Hij erkent dat er nog heel wat uitdagingen op de sector afkomen: Green Deal, watergebruik, duurzaamheid, klimaat, enz. “We zitten als keten in dezelfde boot, maar met Belpotato.be en zijn fantastische stuurman Jean-Pierre Van Puymbrouck zijn we gewapend om deze uitdagingen aan te gaan”, loofde Van Herreweghe de voorzitter van de brancheorganisatie.

Werk is niet af

Dat er nog steeds grote uitdagingen wachten, erkennen ook de voorzitter en de ondervoorzitter van Belpotato.be. “Zo ligt er nog behoorlijk wat werk op de plank voor onze werkgroep ‘contractuele relaties’”, klinkt het. “Met deze gedragscode is het werk nog niet af. Er zijn nog heel wat onderwerpen waarover we verder in gesprek moeten gaan”, meent Steven De Cuyper. “Denk maar aan de uitbreiding voor verkoop op de vrije markt, de overmachtclausule, het tijdstip van eigendomsoverdracht, de verantwoordelijkheid over het transport, enz. Allemaal zaken die de komende tijd nog verder uitgeklaard moeten worden.”

Ook rond andere thema’s is er nog werk aan de winkel voor de brancheorganisatie. Als akkerbouwer ervaart Van Puymbrouck bijvoorbeeld dat de kostprijs van meststoffen verdubbeld of zelfs verdrievoudigd is. “Per hectare aardappelen stijgt de kostprijs daardoor met 200 tot 300 euro. Wie gaat dat betalen? Als die kosten worden doorgerekend, dan moet de contractprijs met 5 à 6 euro per ton omhoog gaan. Maar is dat wel mogelijk als we weten dat België produceert voor een wereldmarkt en dus moet concurreren met regio’s waar die kosten wellicht niet zo sterk zijn gestegen?”, gooide de voorzitter alvast een volgend discussiepunt op tafel.