"Aantal bedreigde planten en dieren neemt toe"

Ondanks alle pogingen om het milieu te beschermen, neemt het aantal bedreigde soorten toe. Van de bijna 64.000 onderzochte dier- en plantensoorten zijn goed 20.000 met uitsterven bedreigd, meldt de wereldnatuurbeschermingsunie IUCN in Rio de Janeiro. De recentste Rode Lijst van de unie moet de politici, die woensdag op de VN-top voor duurzaamheid aanwezig zijn, wakker schudden.

"Duurzaamheid is een vraag van leven en dood voor de mensen op onze planeet", aldus IUCN-chef Julia Marton-Lefèvre. "Een duurzame toekomst kan niet bereikt worden zonder de veelvoud aan soorten te behouden, de dier- en plantensoorten, hun biotopen en hun genen." Dat geldt niet alleen voor de natuur zelf, maar ook voor de zeven miljard mensen, die daarvan afhankelijk zijn.

Volgens de IUCN-telling zijn 41 procent van de amfibieën, 33 procent van de koraalriffen, 25 procent van de zoogdieren, 13 procent van de vogels en één op de vijf plantensoorten bedreigd. De snelle afname van het aantal dier- en plantensoorten kunnen de bronnen voor voedsel, geneesmiddelen en zuiver water net als de bestaansbasis van miljoenen mensen in gevaar brengen.

Voorts blijkt dat zelfs in hightech-landen zoals de Verenigde Staten de helft van de 100 meest voorgeschreven geneesmiddelen hun oorsprong in wilde planten en dieren vinden. Vooral amfibieën spelen een belangrijke rol bij de zoektocht naar nieuwe geneesmiddelen. Veel grondstoffen worden zo uit huidsubstanties van kikkers ontwikkeld. Daarnaast worden meer dan 70.000 verschillende planten in de traditionele of moderne geneeskunde gebruikt. Een volgroeide loofboom produceert dan weer zuurstof voor zowat tien mensen.

Op de Rode Lijst staan nu ook enkele nieuwe dieren, die naast erg bedreigde ook minder bedreigde soorten oplijst. Het gaat onder meer over de inktvis Sepia apama, het springaapje Callicebus caquetensis, de pijlstaartrog Himantura leoparda, de zwarte leguaan ctenosaura nolascensis en de slang Python bivittatus. Andere soorten kregen een hogere kwalificatie, van "bedreigd" naar "ernstig bedreigd" gekwalificeerd, zoals de zuid-oost-aziatische cobra Naja siamensis. Er valt ook positief nieuws te rapen. In Israël werd zo een als uitgestorven gekwalificeerde kikker opnieuw ontdekt: de Israëlische schijftongkikker (Discoglossus nigriventer).

"De meeste redenen voor verlies aan biodiversiteit zijn van economische aard", beklemtoont Simon Stuart, leider van de IUCN Species Survival Commission. De gevolgen van de klimaatverandering en invasieve soorten zijn volgens de IUCN slechts moeilijk ongedaan te maken. Zo verspreidt de uit het Amazone-gebied stammende waterhyacint (Eichhornia crassipes) zich in Afrikaanse wateren en veroorzaakt daar jaarlijks ongeveer 100 miljoen dollar (80 miljoen euro) schade bij drinkwatervoorziening, transport en visserij.

IUCN pleit ervoor dat beleidsmakers de economische groei herdefiniëren, sociale gelijkheid promoten en het milieu beschermen. “De natuur kan oplossingen aanbieden voor de uitdagingen die ons te wachten staan zoals de klimaatverandering of voedsel-, water- en energiezekerheid. Het wordt tijd dat regeringen natuur opnemen in hun ontwikkelingsstrategieën”, klinkt het. De natuurorganisatie roept daarom op om samen te werken aan hetzelfde doel: “de natuur beschermen zodat die ons kan beschermen”. “We moeten evolueren naar een veerkrachtige planeet.”

De wereldnatuurbeschermingsunie in Genève is het grootste netwerk van meer dan duizend overheids- en andere milieuorganisaties.