Vervangt bacterie-etend virus bestrijdingsmiddelen?

Er wordt al lang voor gewaarschuwd: bacteriën worden steeds resistenter tegen alle bekende antibiotica. Tijd dus om de alternatieve bestrijders van bacteriën van voor de uitvinding van de penicilline opnieuw uit de kast de halen. Vlaams onderzoek naar de ziekenhuisbacterie stootte op een nieuw bacterie-etend virus, dat behalve antibiotica misschien ook verdelgingsmiddelen en ontsmettingsmiddelen in de land- en tuinbouw en in de veeteelt kan vervangen.

Met de doorbraak van antibiotica zijn andere methoden van bacteriebestrijding in de vergeethoek geraakt. Een ervan kwam onlangs in het nieuws doordat er een uitgebreid onderzoek over loopt aan de Universiteit van Gent. Landbouwingenieur Sam Possemiers heeft uitvoerig onderzoek gedaan naar het gebruik van bacterie-etende virussen, de zogenaamde bacteriofagen.

De onderzoekers zijn erin geslaagd een totnogtoe onbekend virus te isoleren dat de de bacterie Enterobacter aerogenes of ziekenhuisbacterie succesvol te lijf gaat. De bacteriofaag in kwestie, die UZ1 werd gedoopt, is een volstrekt nieuwe ontdekking. Ze werd aangetroffen in het afvalwater van het universitair ziekenhuis van Gent.

De voordelen van die Vlaamse ontdekking zijn onmiskenbaar, stelt Sam Possemiers. "Het arsenaal aan bacterie-etende virussen is zowat onuitputtelijk. Het is dus mogelijk steeds nieuwe fagen op te sporen die met succes specifieke bacteriën kunnen bestrijden. "Maar de sterkte is meteen de zwakte", zegt Possemiers. "De fagen zijn zo specifiek dat ze dikwijls slechts één bacterie kunnen bestrijden. En, net zoals bij antibiotica kan resistentie ook hier een probleem vormen".

Onderzoekers kijken nu uit naar de mogelijkheden die fagen kunnen bieden voor alle mogelijke vormen van bacteriële ziektebestrijding. Of, waarom niet, om specifieke virussen in te zetten als ecologisch verantwoorde ontsmetter. Of om ziekten in de veehouderij in te dijken. Door eenvoudige toevoeging van de juiste fagen aan het drinkwater ligt een doeltreffende bestrijding van dierenziekten binnen handbereik.

Ook de inzetbaarheid bij planten behoort tot de mogelijkheden . Door besproeiing kan men ettelijke plantenziekten reduceren tot onschuldige hoeveelheden ziektekiemen, zodat ze geen gevaar meer opleveren voor de volksgezondheid. Fagen bieden tevens de mogelijkheid een zieke darmflora te herstellen door de enkele 'rotte appels' te bestrijden.

Het marktrijp maken van die wetenschappelijke ontdekkingen is echter een werk van lange adem. Toch begint men in de Verenigde Staten faagproducten mondjesmaat te commercialiseren. Europa neemt nog een meer afwachtende houding aan.