"Technologische vooruitgang moet crisis oplossen"

Welke gevolgen hebben de hoge voedselprijzen voor de Belgische landbouwers? Piet Vanthemsche: 'Dat hangt af van de sector. Ook de prijs van minerale grondstoffen is sterk gestegen, en daardoor ook de kosten voor de landbouwers. Meststoffen zijn in een jaar tijd in prijs verdubbeld, pesticiden zijn duurder geworden, de prijs van veevoeders is sterk gestegen, en de serreteelt kampt met de hoge energieprijzen. De productiekosten zijn dus sterk toegenomen, maar de landbouwers kunnen die niet of maar gedeeltelijk doorrekenen. Met als gevolg dat sommigen in moeilijkheden komen. Dat is het geval voor de varkenssector. Sommige sectoren varen wel bij de hogere prijzen. Zoals de akkerbouw. Maar die is in Vlaanderen niet zo belangrijk. Daar zal het inkomen van de landbouwers wel verbeteren.

Welke lessen kunnen of moeten we uit de voedselcrisis trekken? Aan investeringen in land- en tuinbouw is de voorbije jaren geen hoge prioriteit gegeven. Het beleid moet erop gericht zijn te investeren in de plaatselijke landbouw, overal ter wereld. Een sterkere regulering van de markt lijkt ons ook aangewezen, met het oog op het aanleggen van buffers om beter het hoofd te kunnen bieden aan crisissituaties. Er moet eveneens voor gezorgd worden dat verschillende delen van de wereld voor hun voedselvoorziening niet afhankelijk worden van andere delen van de wereld. Dat geldt ook voor Europa. Het ziet ernaar uit dat we de komende jaren eerder naar een situatie van voedselschaarste gaan. De voedselzekerheid wordt dus een strategische kwestie en een politiek vraagstuk. Welke keuze maakt Europa? Willen we voor onze voedselvoorziening afhankelijk worden van de rest van de wereld, of willen we dat niet?

U pleit voor een zekere mate van regulering en bescherming. Maar is het gebrek aan onvoldoende marktwerking net niet een van de oorzaken van de crisis? Als landbouworganisatie zijn wij voorstander van een regulerend optreden in een marktomgeving. Een zekere mate van bescherming is zeker wenselijk. In de Doha-ronde, de besprekingen over de verdere vrijmaking van de wereldhandel, liggen voorstellen op tafel om de handel in landbouwproducten verregaand te liberaliseren. Dat zou tot gevolg hebben dat 20 procent van de Europese landbouwproductie weggeveegd wordt door concurrentie van de rest van de wereld. Als er dan voedselschaarste optreedt, wordt Europa afhankelijk van het buitenlands aanbod. Er moet gezocht worden naar bepaalde evenwichten, om de sterke volatiliteit van de prijzen en het aanbod te verminderen. Het wegvegen van een deel van de productie draagt daar niet toe bij.

Zijn er geen inspanningen nodig om de productiviteit van de landbouw op te drijven. Uit cijfers blijkt dat de productiviteitsgroei sinds de jaren 60 beduidend is afgenomen? We mogen het geloof in de vooruitgang niet verliezen. Het antwoord moet in de eerste plaats daarvan komen, van technologische vooruitgang, want de grondreserves zijn beperkt. Er moet worden geïnvesteerd in onderzoek en ontwikkeling, op het vlak van teelttechnieken, verbetering van de rassen, biotechnologie enzovoort. De ontwikkeling van genetisch gewijzigde gewassen mag geen taboe zijn. Europa mag zich op dat vlak niet isoleren van de rest van de wereld.

Financiële speculanten worden ervan beschuldigd de prijzen voor landbouwgewassen op een onethische manier op te drijven. Vormen ze geen te gemakkelijke zondebok? Het staat vast dat de speculanten de prijzen beïnvloeden. In welke mate, daarover lopen de meningen uiteen. Maar als kapitalen zich verplaatsen naar de markt voor landbouwgrondstoffen, dan versterkt dat de prijsbewegingen.

KBC heeft onlangs een beleggingsproduct op de markt gebracht waarvan het rendement afhangt van de prijsontwikkeling van bepaalde landbouwgrondstoffen. Boerenbond is een grote aandeelhouder van KBC. Beleggingsproducten die op de markt worden gebracht, worden natuurlijk niet eerst ter goedkeuring voorgelegd aan de raad van bestuur. Maar ik heb wel mijn bezorgdheid over dat product meegedeeld aan de leiding van de bank.(KS)