Meningen over schuilhokken nog steeds uiteenlopend

Om zich te beschermen tegen zon hebben dieren beschutting nodig en voor dieren die in de winter permanent buiten verblijven is een schuilhok ten zeerste aangeraden. Dat staat te lezen in een folder die donderdag voorgesteld werd naar aanleiding van een studiedag die de FOD Volksgezondheid organiseerde over dieren in weiden in Tervuren.

Over het welzijn van dieren in weiden is de jongste jaren al veel gezegd en geschreven. In 2005 circuleerde zelfs een wetvoorstel over natuurlijke beschutting en schuilhokken in het federaal parlement, maar het initiatief stierf een stille dood. Wel werd in die periode beslist om het advies over deze kwestie in te winnen bij de raad voor dierenwelzijn. Een werkgroep met alle betrokken partijen slaagde er echter evenmin in om overeenstemming te bereiken over een gemeenschappelijke aanbeveling.

Het houvast voor inspecteurs is nog altijd de wet op het dierenwelzijn van 1986. Die bepaalt dat iedere houder van dieren moet zorgen voor aangepast voeder, verzorging en huisvesting. "Het probleem is complex, maar misschien hebben we geen bijhorende wetgeving nodig om het dierenwelzijn van dieren in weiden veilig te stellen", aldus directeur-generaal Marc De Win van de FOD Volksgezondheid bij de aanvang van de studiedag. 

Feit is wel dat de dienst Dierenwelzijn in 2008 alleen al in Wallonië meer dan honderd klachten registreerde over dieren in weiden, waarbij het in de meeste gevallen over hobbydieren ging. "De meest voorkomende problemen zijn gebrekkige verzorging, de afwezigheid van drinkwater en voeder, overvloedige modder, een slechte omheining, gevaarlijke voorwerpen, geen toezicht en niet-verwijderde karkassen", zegt Sylvie Couneson van de dienst Dierenwelzijn.

Uit ervaring weet Couneson dat dieren meer lijden als gevolg van vocht en warmte dan van koude temperaturen. Op de vraag of ze nood hebben aan een schuilhok, antwoordt ze volmondig 'ja'. Vanuit het oogpunt van de fysiologie erkent hoogleraar Rony Geers van de K.U.Leuven dat thermisch comfort een basisbehoefte is. "Voeder is bij koude temperaturen heel belangrijk, terwijl water cruciaal is bij warmte. Beschutting komt het adaptatievermogen van dieren ten goede, maar dat wil nog niet zeggen dat zich echte problemen voordoen indien in een weide geen schuilhok aanwezig is".

Zijn Gentse collega Frank Ödberg voegt eraan toe dat de beslissing van dieren om te gaan schuilen afhankelijk is van meerdere factoren en dat ze ook bij slecht weer niet zo veelvuldig gebruik maken van schuilhokken. "Maar die korte schuiltijd kan wel belangrijk zijn voor de homeostase van de dieren. In ons klimaat zullen dieren zelden lijden, maar sporadisch schuilen verbetert het welzijn. Het is dus ethisch verantwoord ervoor te zorgen".

Tegelijk pleit Ödberg voor een portie gezond verstand. "Ik heb zelf ook een weide waar mijn paarden geen toegang hebben tot een schuilplaats", geeft hij eerlijk toe. "Wanneer dieren permanent op de weide lopen en ver van de stal, dan ligt de beslissing om een hok te plaatsen eenvoudiger. Maar wat doe je voor weiden die slechts sporadisch gebruikt worden en dicht bij de stal gelegen zijn?". En als er dan toch een schuilhok komt, is het volgens Ödberg belangrijk dat men goed nadenkt over de constructie. "Ideaal zijn moduleerbare systemen".

Alain De Bruyn van de FWA hoedt zich voor overhaaste conclusies. "Dierenwelzijn is een maatschappelijk thema, dat steeds meer een wetenschappelijke onderbouw krijgt. Zo weten we nu dat sneeuwval voor dieren slechts zelden een aanleiding is om te gaan schuilen, terwijl de perceptie bij de bevolking helemaal anders is. Daarom is het gevaarlijk om snel een aantal wetten uit te vaardigen, waarvan achteraf misschien zal blijken dat ze nadeling geweest zijn voor het dierenwelzijn. Wat niet betekent dat we dit debat zomaar opzij willen schuiven".

Bij de dierenrechtenorganisatie Animaux en Péril weet men waarom het dierenwelzijn soms tekortschiet op de weiden van veehouders. "Professionele boeren hebben een gebrek aan inlevingsvermogen, waardoor ze geen notie hebben van comfort voor de dieren. Ze zijn gefocust op hun economisch rendement en zijn nauwelijks bereid op hun opvattingen bij te sturen. Het concept van dierenrechten verwerpen ze volledig", zegt woordvoerder Jean-Marc Montegnies.

Als het van hem afhangt, moet de wetgever een periode vastleggen tijdens de winter waarin dieren niet buiten mogen gehouden worden indien geen enkele beschutting voorhanden is. Hetzelfde zou moeten gebeuren voor weiden waar in de zomer geen schaduw is. Om overbegrazing te vermijden, wil Animaux en Péril ook een maximale dierbezetting per hectare. Verder dringt de organisatie aan op een informatiecampagne en een reeks normen in verband met omheiningen, drinkbakken, enzovoort.

Om een en ander op gang te trekken, suggereerde Montegnies dat het geen slecht idee zou zijn om de vroegere werkgroep opnieuw een advies te laten uitbrengen aan de raad voor dierenwelzijn. Maar de kabinetsmedewerker van minister van Volksgezondheid Laurette Onkelinx, die op de studiedag het laatste woord had, repte hierover met geen woord.