Landhervorming in Zuid-Afrika schiet niet op
nieuws"Het gaat om een gevoelig thema, dat in andere landen zelfs dodelijke slachtoffers heeft geëist", zegt Motsepe Matlala, voorzitter van de National African Farmers' Union, aan het persagentschap Reuters. In augustus haalde de regering nog bakzeil met een controversieel wetsontwerp dat de overheid meer bevoegdheden zou geven om blanke boeren te onteigenen. Actiegroepen noemden het initiatief strijdig met de grondwet en een bedreiging voor de investeringen in de lokale landbouw.
Sindsdien heeft in Zuid-Afrika een politieke aardverschuiving plaatsgevonden. Het ANC heeft vorige maand Thabo Mbeke gedwongen om af te treden als president, terwijl Kgalema Motlanthe zijn plaats innam. Verwacht wordt dat ANC-leider Jacob Zuma bij de verkiezingen in april de fakkel zal overnemen. Tot hiertoe heeft Zuma altijd betreurd dat de landhervorming er tot hiertoe niet in geslaagd is om de plattelandsarmoede aan te pakken. Mogelijk doet hij het dossier in een stroomversnelling belanden.
Zuid-Afrika beschikt over een landbouwareaal van zo'n 13 miljoen hectare. De productiewaarde van de landbouwsector bedraagt ongeveer 36 miljoen euro. Negen procent van de actieve bevolking is tewerkgesteld in de agrarische sector, terwijl die slechts voor twee procent bijdraagt tot het bruto nationaal product. "Landbouw is de sleutelsector voor de ontwikkeling van Zuid-Afrika en dus moeten dringend alle noodzakelijke maatregelen genomen worden die bijdragen tot een groeiscenario. Met inbegrip van de landhervorming en een strategisch plan", zegt John Purchase van de agrarische handelskamer in Zuid-Afrika.
De regering heeft altijd benadrukt dat die hervorming op een ordentelijke manier dient te gebeuren, dit in tegenstelling tot de taferelen die zich de voorbije jaren hebben afgespeeld op het platteland in Zimbabwe. Daar werden blanke boeren op geweldadige wijze van hun boerderijen verdreven. "We hebben de voorbije jaren niet zoveel vooruitgang geboekt als de zwarten zouden willen, maar anderzijds moeten we respect opbrengen voor het feit dat de blanken niet vrijwillig hun bezittingen opgeven", zegt Matlala.
De overheid beschuldigt de blanke boeren er wel van om de grondprijzen voortdurend op te drijven. Volgens een prognose van het landbouwministerie zou de regering 7,6 miljard euro moeten reserveren om tegen 2014 dertig procent van de landbouwgrond op te kopen via reguliere transacties. Volgens de boeren is de trage vooruitgang te wijten aan bureaucratische tekortkomingen bij de overheid. "Er is meer landbouwgrond op de vrije markt beschikbaar dan de regering kan opkopen", stelt Lourie Bosman van de confederatie AgriSA.(KS)
