"Hogere productie op kleiner areaal enige uitweg"
nieuwsDe groeiende kloof tussen de wereldbevolking en de vierkante meters waarop landbouwgewassen kunnen groeien, is een van de belangrijkste verklaringen voor de sterke stijging van de voedselprijzen. De stijging treft vooral de allerarmsten, de ongeveer 1,1 miljard mensen die moeten rondkomen met 1 dollar - of minder - per dag. 700 miljoen van hen eten rijst. Dat het International Rice Research Center de verdubbeling van de rijstprijs "een grote reden tot bezorgdheid" noemt, lijkt dan ook niet overdreven.
Hoe komt het dat we pas de jongste jaren merken dat de prijzen voor rijst sterk aan het stijgen zijn ? De wereldbevolking is toch al sinds kort na de Tweede Wereldoorlog sterk beginnen te groeien? Het antwoord op die vraag heeft alles te maken met productiviteitswinsten. Aziatische landbouwers gingen vanaf de jaren 60 steeds efficiënter werken, onder meer door beter zaaigoed te gebruiken. De productiviteitswinst die ze daarmee boekten, kreeg de bijnaam "de Groene Revolutie'.
Maar twintig jaar later was de revolutie uitgebloeid. Terwijl Aziatische rijstboeren tussen 1970 en 1990 hun rendement elk jaar met 2 tot 3 procent hadden zien toenemen, was hun productiviteitswinst bij het begin van de nieuwe eeuw gedaald tot één procent per jaar - soms zelfs minder. Samen met de sterke stijging van het aantal rijstconsumenten leidde dat sinds 2001 tot een onderproductie: de wereld eet al jaren meer rijst dan ze produceert.
"De eerste jaren konden de massale voorraden rijst die grote producenten als China hadden opgeslagen, dat tekort compenseren. Maar sinds ook de voorraden sterk verminderd zijn, is een snelle prijsverhoging het automatische gevolg geweest", zegt het International Rice Research Institute in een rapport. Het opdrijven van de productiviteit is voor het IRRI zowat de enige oplossing om de wereld weer voldoende rijst te geven. En dat kan alleen door meer te investeren in onderzoek en ontwikkeling, zegt het IRRI.
"De voortdurende daling van de rijstprijs tot de jaren 90 heeft overheden de indruk gegeven dat er geen rijsttekort zou ontstaan. Daardoor waren ze ook terughoudend om veel geld te besteden aan nieuwe productiemethoden of nieuwe rijstsoorten". Volgens het IRRI zijn de overheidsinvesteringen in landbouwonderzoek tussen 1980 en 2000 in Azië gedaald van 4 procent tot 0,5 procent van het bruto binnenlands product.
Bovendien wordt in Azië minder geld besteed aan irrigatie, in veel landen een belangrijke voorwaarde voor rijstproductie. Ook de extreme weersomstandigheden en de stijging van de olieprijs hebben het rijstproducenten de jongste jaren moeilijk gemaakt. Droogte (in India en China, 2002), tyfoons (in de Filipijnen, 2006) en overstromingen (in Bangladesh, 2007) vernielden niet alleen de oogst, ze hebben ook bijgedragen tot een vermenigvuldiging van gewasziekten, zegt het onderzoeksinstituut. En de dure olie heeft niet alleen de vrachttarieven voor rijst verhoogd, ze verhoogde ook de prijs van sommige meststoffen en heeft soms tot een verdringing van rijst geleid, omdat het interessanter is gewassen voor biobrandstof te telen.
"Landbouwgrond voor rijst gaat steeds meer verloren aan verstedelijking, industrialisatie en andere gewassen", zegt het IRRI. "De voornaamste motor voor een toename van de rijstproductie zal van een nieuwe productiviteitsverhoging moeten komen. Een nieuwe Groene Revolutie zal ervoor moeten zorgen dat we de volgende jaren minstens 50 kilo per hectare meer kunnen oogsten. Anders blijven we meer rijst eten dan produceren".(KS)
Meer informatie: Why are rice prices rising now?
