Fischler: "Zuivelsector heeft masterplan nodig"

De Europese landbouw moet producten met meer toegevoegde waarde leveren. Er moet een masterplan komen voor de zuivelsector. En genetisch gewijzigde organismen zijn nodig als antwoord op de klimaatverandering en de grotere vraag naar biobrandstoffen. Die stellingen verdedigt de Oostenrijker Franz Fischler, de voormalige eurocommissaris voor Landbouw en architect van de vorige landbouwhervorming, in een gesprek met De Tijd.

Volgens Fischler moeten er de komende jaren een aantal cruciale vragen worden gesteld die zullen bepalen hoe het Europese landbouwbeleid moet evolueren. "Eerst moeten we ons afvragen wat de toekomst is van de landbouwsubsidies. Daarnaast moeten we bekijken welke steun en beleid we geven aan energiegewassen en tot slot is er de vraag of we de stopzetting van bedrijven nog subsidiëren. Elk element hangt van het andere af. Als we niet langer boeren zouden steunen als ze hun bedrijf stopzetten, is een ongelimiteerde subsidiëring niet houdbaar. Dan moet je stoppen met subsidiëren of strengere voorwaarden opleggen", aldus Fischler.

De voormalig landbouwcommissaris beseft dat vroeg of laat de financiële discipline moet worden toegepast, wellicht in 2009 of 2010. "En dan volgt de vraag: als we het niveau aan steun moeten laten dalen, hoe doen we dat dan? Overal een gelijk percentage afnemen? Of moet er een zekere differentiatie zijn? Dan zal de discussie over de plafonds weer opduiken. Waarom zouden we niet erkennen dat er schaaleconomieën zijn en dat we dus de steun meer terugschroeven voor de grote landbouwbedrijven, die toch al bijna 80 procent van de steun krijgen?"

Franz Fischler verwacht voor de toekomst vooral grote problemen voor de zuivelsector. "Het is zo goed als zeker dat het quotastelsel in 2015 verdwijnt. Als ook de exportsubsidies na 2013 stopgezet worden, zijn er plots twee totaal verschillende verwachtingen. Enerzijds zullen de boeren verwachten dat ze meer kunnen produceren na het afschaffen van de quota omdat er geen beperking meer is. Maar als tegelijk de botersubsidies of de subsidies voor melkpoeder ook afgeschaft worden, zullen er veel minder marktmogelijkheden zijn. Daar komt nog bij dat dik tien procent van de zuivelproductie behandeld wordt als export. Het gaat bijvoorbeeld om boter gebruikt door bakkerijen. Om een rampt te voorkomen, is een masterplan nodig", aldus de Oostenrijker.

Europa kan in de ogen van Fischler makkelijk omgaan met de internationale druk als de trend van de laatste hervorming wordt verdergezet: meer toegevoegde waarde creëren. "Voor de gewone teelten en landbouwproducten beschikt Europa niet over de beste productievoorwaarden. Daarin telt alleen de prijs. We exporteren tegenwoordig al minder kwantiteit, maar wel meer toegevoegde waarde", meent de voormalige eurocommissaris. "Het Europese model houdt ook in dat wij van onze boeren, naast productie, ook publieke diensten verwachten en ze daarvoor betalen. Zolang de landbouwers zorgen voor die publieke diensten, is het geen probleem voor de wereldhandelsorganisatie en haar subsidieregels".

Wat ggo's betreft, maakt Fischler onderscheid tussen biotechnologie als concept en de realisatie van dat concept tot nu. "Neem een maïssoort die resistent is gemaakt tegen onkruidverdelger. Voor de consument betekent dat geen extra voordeel. Wanneer ik als consument ggo-vrije maïs kan krijgen tegen dezelfde prijs, waarom zou ik dan kiezen voor de ggo-variant"? Fischler ziet voor ggo's wel een rol weggelegd in strijd tegen de klimaatverandering. "Wanneer de aarde opwarmt, zal de natuur zich aanpassen, maar die kan dat nooit zo snel als het nodig zal zijn. Daarin zullen ggo's en biotechnologie wel een cruciale rol spelen. Of je het nu wilt of niet".

Kan Europa een belangrijke rol spelen in de productie van biobrandstoffen? Fischler: "Ook hier kunnen ggo's een rol spelen. Maar het verhaal over biobrandstoffen is veel complexer dan dat. Het ambitieuze doel - 10 pct biobrandstof tegen 2010 - dat Europa zich gesteld heeft, is enkel haalbaar als we rond 2012 kunnen overschakelen naar biobrandstoffen van de tweede generatie. Kunnen we tegen dan suiker maken uit cellulose? Op laboniveau lukt het nu al, maar hoe maken we het economisch rendabel? Bovendien moeten we ons de vraag stellen hoeveel biobrandstoffen zullen worden ingevoerd. Als er regenwoud moet gekapt worden om genoeg grondstoffen te hebben, is de milieuwinst weg. De vraag is ook wat de overheid doet. Zonder opgelegde minima of financiële steun zal biobrandstof nooit concurrentieel zijn met olie. Tenzij de olieprijs boven 100 dollar gaat".(GL)