"Fair trade heeft nood aan wettelijk kader"

Door een wettelijk kader te creëren voor fair trade, wordt het mogelijk duidelijkheid te scheppen voor de consument en tegelijk ondersteuning te bieden aan een eventuele gedragscode die de sector wil uitwerken voor duurzame handel. Dat schrijven zes federale volksvertegenwoordigers naar aanleiding van de Week van de Fair Trade in een opiniestuk in De Morgen. Ze betreuren dat het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) wettelijke initiatieven voor eerlijke handel liever wil vermijden.

De Max Havelaarbananen hebben de jongste jaren het gezelschap gekregen van koffie, chocolade, olijfolie, rijst, wijn, kledingsstukken en zelfs juwelen. De essentie van het label is helder en simpel: aan kleine producenten, meestal boeren, wordt een meerprijs bovenop de marktprijs gegarandeerd. "Voor miljoenen mensen in het Zuiden betekent dit elke dag het verschil tussen een hongerloon en een menswaardig inkomen", aldus de kamerleden.

Maar wat is het verschil tussen bananen van Max Havelaar en die meteen groene kikker erop? Welke koffie smaakt het zoetst voor de kleine boer? Welk certificaat is het betrouwbaarst? En wie controleert die hele handel eigenlijk? Als het van de volksvertegenwoordigers afhangt, moet een wet de consument helpen om door de bomen het bos nog te zien. "Bij het VBO bestaat de vrees dat een fairtradelabel andere initiatieven op de markt weg zal concurreren. De geschiedenis leert echter dat het fairtradelabel niet alleen gezorgd heeft voor een positieve dynamiek, maar ook voor een spillover-effect", luidt het.

In het zog van het fairtradelabel ontstonden andere labels zoals Rainforest Alliance, Collibri, Controle & Origine, Flower Label Program en 4C. "Een wettelijk kader zal ons inziens verder bijdragen aan die positieve dynamiek. Fair trade en duurzame handel zijn namelijk twee complementaire en elkaar versterkende mechanismen". De wet in kwestie moet onder meer vermijden dat sommige ondernemingen een 'duurzaam' of 'eerlijk' etiket gebruiken zonder de bijhorende criteria voldoende in acht te nemen. "Dat is nefast voor de consument én voor de bedrijven die wel de ethische normen respecteren".

Dat de sector zelf wil beginnen met het gebruik van gedragscodes vinden de volksvertegenwoordigers een goede zaak, maar daarmee is volgens hen de kous niet af. "Uit de praktijk blijkt jammer genoeg dat dit onvoldoende werkt. Zo overtreedt de kledingindustrie bijvoorbeeld regelmatig haar eigen humanitaire code door te werken met onderaannemers die sweatshops uitbaten. Bovendien is elke gedragscode een compromis dat zich richt naar de laagste gemeentschappelijke ethische noemer".

De ondertekenaars van het opiniestuk zijn Meyrem Almaci (Kamerlid Ecolo-Groen!), Muriel Gerkens (Kamerlid Ecolo-Groen!), Dirk Van der Maelen (Kamerlid sp.a-Vl.Pro), Karine Lalieux (Kamerlid PS), Christian Brotcorne (Kamerlid cdH) en Katrien Partyka (Kamerlid CD&V).

Meer informatie: Week van de Fair Trade