"Dalend debiet rivieren bedreigt watervoorziening"

"We moeten dringend plannen maken om het dalende debiet in onze stromen en rivieren op te vangen. Anders komen we straks water te kort voor landbouw, industrie en gezinnen en zal de waterkwaliteit er weer op achteruitgaan". Dat zegt professor Patrick Meire van de Universiteit Antwerpen in Het Laatste Nieuws. Door een daling van de neerslag zou het debiet in het Scheldebekken met 10 à 15 procent zakken.

De opwarming van de aarde doet de zeespiegel stijgen. Dus stijgt het peil van onze stromen en rivieren mee, denk je als leek. Niet dus. "Er speelt een dubbel effect. Het estuarium van een stroom staat inderdaad onder invloed van de stijgende zeespiegel", zegt professor Meire van de Ecosystem Management Research Group van de Universiteit Antwerpen. "De Schelde bijvoorbeeld is getijdengevoelig tot in Gent. We zien al een eeuw dat het hoge water steeds hoger komt. In St.-Amands bijvoorbeeld is dat met één meter gestegen. Om dat op te vangen en het Scheldebekken te beveiligen tegen overstromingen, hebben we het Sigmaplan".

"Een tweede effect van de opwarming zijn dalende debieten. Dat is de hoeveelheid water die in een bepaalde tijd passeert. Doordat er meer periodes van droogte zullen optreden in regio's zoals de onze zal er minder water uit de zijrivieren naar de hoofdstroom gaan. Voor het Seine-bekken zijn er op dat vlak al gedetailleerde projecties gemaakt. In 2100 zal het debiet daar in de zomer met 50 procent dalen, in de winter met 30 procent. Voor de Schelde zal dat mogelijks ook spelen. De juiste omvang is nog niet gekend. In alle stroombekkens in onze regio zal eenzelfde effect optreden".

"Invloed op het waterpeil heeft dat niet meteen. Op de Bovenschelde wordt het waterpeil geregeld door stuwen. Het probleem van te kleine debieten zit elders. De scheepvaart wordt moeilijker, de basiswaterkwaliteit zal dalen als je evenveel 'vuil' afvoert in minder water, de landbouw zal in drogere periodes meer water nodig hebben maar er minder vinden, de drinkwatervoorziening kan hier en daar in het gedrang komen, zoals onlangs in Barcelona, industrieën die ver stroomopwaarts liggen zullen koelwater te kort komen zoals al het geval was op sommige plaatsen in 2003".

In een stroom met te weinig debiet komt ook het zelfreinigende vermogen in het gedrang. "De Schelde is er nu beter aan toe, dankzij investeringen die in het hele stroombekken zijn gebeurd. Er is opnieuw veel planktongroei, veel algen en bijgevolg weer vis. Als dat water nu niet snel genoeg meer 'ververst' wordt, krijg je een omgekeerd effect. Door het stikstof en de fosfor zal er in warme periodes overdag een overdadige groei aan algen zijn, zuurstoftekort ontstaan en vissterfte optreden".

Oplossingen om de gevolgen van het dalende debiet aan te pakken bestaan, zegt Meire, maar het is een complex gegeven, het zal geld kosten en je moet er op tijd mee beginnen. "Het zal belangrijk zijn om het water minder snel af te voeren. Regenwater zal maximaal moeten kunnen infiltreren in het grondwater - bijvoorbeeld door minder verharde oppervlakten - om de aanvoer van water uit de zijrivieren te vergroten".

"We zullen ons water op een andere manier moeten gaan gebruiken. Zuiniger zijn. Landbouwgewassen telen die minder water nodig hebben. We zullen het water ook op natuurlijke en kunstmatige manier moeten tegenhouden. Plassen aanleggen, moerasgebieden herstellen. Een immens werk. En het moet grensoverschrijdend op 'bekkenniveau' aangepakt worden. Het heeft geen zin dat wij de Maas aanpakken als de Fransen en de Nederlanders niks doen", luidt het.(KS)