Boek illustreert voedselschandalen in China

Clenbuterol, een chemische stof die varkensvlees roder en vleziger maakt, is al acht jaar verboden in China. Het middel veroorzaakt duizeligheid, vermoeidheid, braakneigingen en hartkloppingen. In het boek van Zhou Qing zegt een boer tegen een plaatselijk politicus: "Ik kan er nog steeds aankomen, het varkensvlees verkoopt er veel beter door". De politicus vraagt hem of hij niet weet dat de stof schadelijk is. "Toch wel", antwoordt de landbouwer. "Maar ik verkoop vooral aan stedelingen en die hebben vaak gratis gezondheidszorg, dus is het geen probleem".

Het Clenbuterol-verhaal is slechts één van de vele onthutsende verhalen in het slechts gedeeltelijk, voor het Duitse blad Lettre International vertaalde 'What Kind of God: A Survey of the Current Safety of China's Food'. Zhou vertelt evengoed over het gebruik van anticonceptiepillen in garnalenvoeder om de diertjes sneller te laten groeien of over de flessen 'malagietgroen' die in de garnaalkweekvijvers gegoten worden om de algenontwikkeling tegen te houden. Alleen, het product is bijzonder giftig.

Zhou ging tevens een kijkje nemen in de fabrieken in de provincie Sichuan die ingemaakte groenten vervaardigen, een erg bekende regionale specialiteit. Hij merkte er dat het zout dat ze aan de vaten met gepekelde kool toevoegden, veel fijner dan normaal was. Het bleek DDVP te zijn, een toxische stof die onder meer zweten, algemene zwakte en coördinatieverlies veroorzaakt, alsook ademhalingsstoornissen en in sommige gevallen zelfs bewusteloosheid. DDVP, zo kwam Zhou te weten, was op de zwarte markt immers veel goedkoper dan gewoon zout.

In de provincie Guizhou ontdekte Zhou Qing dat de zure vissoep, een plaatselijke specialiteit, in tal van restaurants opiaten bleek te bevatten, wat ervoor zorgde dat de klanten geregeld terugkeerden, wegens echt verzot op het gerecht. Nog in die provincie gaf onderzoek naar Youtiao - een Chinese variant op ongezoete oliebollen - aan dat er te veel aluminium in zat. De straatverkopers bleken immers hun frituurolie nauwelijks te vervangen.

En dan was er ook nog het verhaal van de goedkope sojasaus. Die bleek gefermenteerd haar te bevatten, vers van de kappersvloer. Zhou Qing werd onlangs door Newsweek geïnterviewd en zei toen dat de doodstraf voor directeur Zheng alles te maken had met dode Amerikaanse huisdieren en sterfgevallen in Panama. En niet met ongerustheid over wat de Chinezen zelf voorgeschoteld krijgen.

In eigen land wordt hem doorgaans niet om een mening gevraagd. Deze uit Shanxi afkomstige schrijver zat na het bloedbad op het Plein van de Hemelse Vrede immers al twee jaar en acht maanden in de cel, wegens 'contrarevolutionaire activiteiten'. Hij runde eind jaren tachtig een literair blad dat niet zelden aan onderzoeksjournalistiek deed. Aan zijn gevangenschap houdt hij overigens een verlamde arm over.(KS)