Vogelgriepvaccins bieden bescherming, maar sterfte blijft

Langlopend onderzoek in de praktijk

Het onderzoek, uitgevoerd in opdracht van het Nederlandse ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselveiligheid en Natuur (LVVN), bouwt voort op eerdere laboratoriumstudies. Sinds september 2023 zijn 1.800 leghennen gevaccineerd en gehuisvest op twee commerciële pluimveebedrijven. Dit veldonderzoek loopt tot het derde kwartaal van 2025 en omvat vier meetmomenten waarbij kippen naar de Nederlandse universiteit worden gebracht voor transmissieonderzoek.

De eerste test, acht weken na vaccinatie, toonde volledige bescherming tegen vogelgriep. De tweede test, uitgevoerd op 24 weken - een periode waarin de eierproductie haar piek bereikt - liet zien dat de gevaccineerde hennen minder virus uitscheiden en beschermd blijven tegen ziekte. Toch werd er nog steeds enige sterfte vastgesteld.

Onderzoek naar virusoverdracht

Voor de transmissiestudie werden willekeurig geselecteerde kippen van beide bedrijven naar WBVR gebracht. Ze waren gevaccineerd met één van de HVT-vectorvaccins: VECTORMUNE® AI of VAXXITEK HVT+IBD+H5. Een derde groep kreeg naast de basisvaccinatie ook een boostervaccinatie op 12 weken.

De kippen werden vervolgens blootgesteld aan het hoogpathogene H5N1-virus. Wetenschappers onderzochten de virusoverdracht tussen gevaccineerde en niet-gevaccineerde kippen, bepaalden het reproductiegetal en analyseerden virusuitscheiding en immuunreacties.

Effectiviteit van de vaccins

Alle gevaccineerde groepen bleven vrij van klinische symptomen en de sterfte was aanzienlijk lager dan bij de niet-gevaccineerde controlegroepen. “In de controlegroepen stierven alle dieren, terwijl de leghennen die slechts één vaccinatie kregen een sterftecijfer van tien procent hadden. De kippen die een booster kregen, overleefden allemaal”, aldus Bouwman.

Virusoverdracht en immuniteit

Hoewel de virusoverdracht bij gevaccineerde kippen veel lager was, zijn de resultaten nog niet heel exact door de grote marge in de cijfers. “We moeten voorzichtig zijn met conclusies op basis van deze tussentijdse resultaten”, waarschuwt Bouwman. “Bij een gevaccineerd koppel kunnen de hoeveelheden beschermende antilichamen sterk variëren, wat invloed heeft op de virusoverdracht.”

Aan het einde van de veldstudie worden alle gegevens samengevoegd om een beter beeld te krijgen van de langetermijnbescherming en de impact van vaccinatie gedurende de levenscyclus van leghennen. “Pas met die aanvullende gegevens kunnen we definitieve conclusies trekken over de effectiviteit van deze vaccins”, besluit Bouwman.

Het veldonderzoek loopt nog tot september 2025.