Vlaamse regering bereikt akkoord over de betonstop

Al in de vorige regering lag het plan op tafel om een ander ruimtelijk beleid uit te tekenen, met meer open ruimte en minder verharding zodat dat het water beter kan insijpelen. Maar door de complexiteit van het dossier en onenigheid tussen de partijen, liepen de onderhandelingen spaak.

Ondertussen is de betonstop verveld naar de ‘bouwshift’ en zijn de heikele punten uitgeklaard. In het zogenoemde “Instrumentendecreet” is er duidelijkheid over de vergoeding voor stukken bouwgrond die veranderen van bestemming. “De eigenaar ziet de waarde van zijn grond verminderen”, zegt Vlaams N-VA-fractieleider Wilfried Vandaele in het Eén-programma Villa Politica. “In de oude regeling kreeg hij maximum 80 procent van de verwervingswaarde. Dat wordt nu opgetrokken naar de werkelijke waarde waarbij rekening gehouden worden met een aantal factoren zoals ligging en kwaliteit van de grond. Dat moet het draagvlak bij de eigenaars verhogen om die ruimtelijke shift te maken.”

Wie gaat dat betalen?

Degene die de plannen maakt, zal de grootste kost dragen. “Dat zullen in eerste instantie de gemeenten zijn”, aldus Vandaele. “Als de gemeente beslist om een stuk bouwgrond te herbestemmen, zullen zij moeten opdraaien voor de kosten.” Maar het werkt ook in de omgekeerde richting. “Als je bijvoorbeeld een stuk landbouwgrond hebt, die omgevormd wordt tot bouwgrond, zal je een groter stuk moeten afstaan aan de overheid, namelijk tussen de 25 en 50 procent van de gerealiseerde meerwaarde.”

Woonreservegebied

Vandaag bestaat er een categorie ‘woonreservegebieden’, ongeveer 12.000 hectare waar vrij makkelijk op gebouwd kan worden. “Maar veel van die stukken zijn slecht gelegen, liggen ver van de kern, niet aan een openbare weg of zijn waterziek. Daar plaatsen we nu een stolp over tot 2040, er mag dus niet meer op gebouwd worden”, zegt Vandaele. “Als de gemeente of stad vindt dat het toch geschikte bouwgrond is, kan ze die stolp opheffen.” Dit kan met een “vrijgavebesluit”, door middel van een gemotiveerde beslissing en na inspraak van de bevolking.

Toch is het afwachten om te zien hoe de gemeenten en eigenaars zich zullen gedragen. Maar Vandaele maakt zich sterk dat veel gemeenten willen meestappen in dit verhaal omdat ze inzien dat er niet kan blijven gebouwd worden. “We geven de gemeenten de verantwoordelijkheid om dit te realiseren. Vaak heeft het ook helemaal geen zin om een nieuwe bouw toe te laten omdat er op bepaalde plaatsen geen openbaar vervoer of nutsvoorzieningen aanwezig zijn. Plus, het kost handenvol geld.”

“Het doel is om de verharding te stoppen en delen te ontharden, maar dat heeft tijd nodig. Het was al heel lang theorie, vandaag hebben we een concrete stap gezet”, besluit Vandaele. “We reiken de instrumenten en middelen aan om de bestemmingen te wijzigingen. En we koppelen er meteen een concrete uitvoering aan.”