Vanthemsche weerlegt clichés over landbouw

Nu Boerenbond zijn zomercampagne voor het grote publiek op gang heeft getrapt met de reizende tentoonstelling met levende boeren als museumstukken, achtte De Morgen de tijd rijp om een aantal clichés voor de voeten van voorzitter Piet Vanthemsche te werpen: boeren met Mercedessen, de eeuwige klaagcultuur en het nieuwe kolonialisme.

“Je moest eens weten hoe vaak er een journalist belt met de vraag of we geen boer in de problemen hebben om te interviewen. Ik hou niet van die klaagcultuur”, steekt Vanthemsche van wal. Nochtans zit de sector al sinds 2008 in de problemen. Er was de crisis in de melkveehouderij en toen kwam de economische malaise.

De Boerenbondvoorzitter erkent dat het inkomen in 2010 is gestegen, maar nuanceert ook meteen. “In 2009 was het gehalveerd. Hoe zou u het vinden als u in plaats van 2.000 euro plots maar 1.000 euro per maand zou krijgen? Boeren klagen, zeggen ze. Maar hun portefeuille ligt buiten, hè. Hun inkomsten zijn afhankelijk van tal van factoren, maar vooral ook van het weer.”

Het volgende cliché dat De Morgen opwerpt, is dat van de klagende boer die toch maar mooi met een Mercedes rijdt. “Maar je vergeet wel dat die vaak 15 jaar oud is! Ook op nieuwe tractors hoor je vaak commentaar. Wat mensen vergeten is dat er een forse lening aan die tractor vast hangt. Wanneer een bedrijf investeert in nieuwe machines zie je die niet, bij een boer wel, want die werkt buiten”, reageert Vanthemsche.

Volgens hem is de boerenstiel niet simpel. “Het vergt veel kennis en een grote kapitaalinjectie. We werken met state-of-the-arttechnologie. Dat is nodig om op een heel precieze manier aan landbouw te doen.” De vrees bestaat dan ook dat de investeringen te groot worden voor jonge mensen. “We zien nu al dat veevoederbedrijven geld pompen in de varkens- of pluimveesector, maar dat is niet het model dat wij willen. Wij pleiten voor familiale bedrijven waar de boer niet afhankelijk is van de grootindustrie.”

In 1980 waren er nog 100.000 landbouwers, nu zijn er maar 27.000 meer. "Maar die 27.000 van nu produceren meer en belasten het milieu minder. De bedrijven worden efficiënter en ook een beetje groter. De sector heeft op 30 jaar tijd een hele metamorfose ondergaan.Toch vreest Vanthemsche niet meteen een tekort aan landbouwers.

“We hebben onlangs een rondvraag gedaan naar de motivatie bij jonge boeren. Hun motivatie is heel authentiek. Ze weten dat ze zuinig zullen moeten zijn. De prijzen blijven laag. Een aardappel- of graanboer kan zijn gewassen nog opslaan of onderhandelen over de prijs, maar een melkboer die levert, hoort pas aan het einde van de maand hoeveel geld hij krijgt. Dat is een rare situatie.”

Naast voldoende jonge boeren vinden, lijkt vooral de beschikbaarheid van grond een probleem. “De strijd om grond is de allermoeilijkste. Iedereen wil ruimte en landbouw staat onderaan de lijst. Vlaanderen is één van de rijkste en meest dichtbevolkte regio’s ter wereld. Dat is een vijandige omgeving voor boeren”, klinkt het. Volgens Vanthemsche is grond leasen in Afrika om van daaruit gewassen te importeren, geen optie. “Ik noem dit het nieuwe kolonialisme.”

“Bovendien bezorgt de landbouw in Vlaanderen ons een meerwaarde. Het onderhoudt het landschap en voor veel mensen is het een vorm van recreatie. Als ik zie hoeveel wielertoeristen er op een zondag voor mijn deur passeren: die mensen genieten van het landschap dat voor een deel door boeren gecreëerd en in stand gehouden wordt”, aldus nog de voorzitter van Boerenbond.