Twaalf antieke werktuigen erkend als Vlaamse topstukken

Twaalf antieke landbouwwerktuigen zijn opgenomen in de beperkte lijst van zeldzame en onmisbare topstukken in Vlaanderen. De erkenning door de vorige minister van Cultuur, Joke Schauvliege, is ingegeven door het Topstukkendecreet ter bescherming van het roerend cultureel erfgoed van uitzonderlijk belang. Voortaan verkeren onder meer de locomobiel, de getrokken maaidorser Thermaenius en de tractor Spinnekop in het illustere gezelschap van andere pronkstukken zoals het Lam Gods van de gebroeders Van Eyck, het muzikaal manuscript van De Vlaamsche Leeuw en de globes van Mercator.

De selectie van de twaalf erkende topstukken gebeurde door het Centrum Agrarische Geschiedenis (CAG). Daar ging een intensief onderzoeks- en overlegtraject met diverse actoren uit de agrarische erfgoedgemeenschap aan vooraf. Input kwam er van het museum voor oudere technieken in Grimbergen, het openluchtmuseum Bokrijk, Boerenbond en de provincie West-Vlaanderen die de collectie Bulskampveld beheert.

De keuze viel onder meer op de locomobiel van de gemeente Heuvelland, de tractor Spinnekop, de Brabantse ploeg, de wanmolen (°1770) van het openluchtmuseum Bokrijk, de driewielkar en ploeg uit de collectie van de provincie West-Vlaanderen en de fruitsorteermachine van het fruitstreekmuseum Borgloon.

Bij het agrarische erfgoed primeert het cultuurhistorisch belang, waar voorheen de topstukken vooral op hun artistieke waarde werden geselecteerd. De werktuigen en machines bevinden zich allemaal in Vlaamse erfgoedcollecties, zowel in openbaar als in privébezit. Het zijn historische getuigen van hoe het werk op het land, in de stal en op het erf er aan toe ging in de periode 1770 tot 1970.

Voor deze topstukken kunnen restauratiesubsidies aangevraagd worden tot een maximum van 80 procent van de kosten. Het Centrum Agrarische Geschiedenis noemt deze erkenning een trigger voor de agrarische erfgoedgemeenschap “om zaken in gang te zetten, om het netwerk verder uit te bouwen, om het bewustzijn rond agrarisch erfgoed – ook in de professionele landbouwsector – te versterken en te verbreden.”