Totaalverbod bentazon indien waterkwaliteit niet verbetert

Kunnen er zonder bentazon nog erwten en bonen worden geteeld? Volgens Danny Callens, groente-expert van Inagro, is het mogelijk, maar niet eenvoudig. “Voor erwten komen er misschien wel alternatieven, maar daar loopt nog onderzoek naar”, zegt hij. “Voor de bonenteelt is het wel een probleem. We hebben niets gevonden dat bentazon kan vervangen, toch niet met de gebruiksmethodes die vandaag gangbaar zijn.”

Onvervangbaar?

Door gebruik te maken van spotspraying, kan bentazon eventueel wel achterwege worden gelaten. “Met deze technologie gaat men met behulp van camera’s kijken waar er onkruid staat en dat precies besproeien met herbiciden die aan totaalbestrijding doen, zoals glyfosaat.”

De onderzoeker wijst erop dat bentazon nu al alleen in heel specifieke omstandigheden mag worden gebruikt. “Als je het vandaag wil gebruiken bij boontjes, moet je rekening houden met de locatie of eigenschappen van je perceel. Sowieso moet je drinkwaterzones en de bufferzone van vijf meter ten opzichte van oppervlaktewater respecteren. Als de grondwaterstand te ondiep is, is het eveneens verboden. Tot slot mag de bodem ook niet te veel stenen bevatten en mag het koolstofgehalte niet te laag zijn, want anders is er te veel risico op uitspoeling.”

Als er een totaalverbod komt op de stof, zal het volgens de onderzoeker even duren om alternatieven te zoeken. Al wijst hij erop dat ook onze drinkwatervoorziening uiteraard essentieel is. Op basis van recent onderzoek blijkt de drinkwatersituatie in België niet verbeterd te zijn. De eerder genomen maatregelen zijn dus blijkbaar niet voldoende of worden niet voldoende nageleefd. Vorig jaar haalde de sluiting van sommige productieplaatsen van drinkwater in Vlaanderen de nationale pers.

Drinkwaterverontreiniging

Dat gebeurde niet zomaar. In het drinkwaterproductiecentrum de Blankaart in de Westhoek werd vorig jaar tot 146 keer de drinkwaternormwaarde gemeten en op de Verdronken Weide tot 30 keer de normwaarde. Bentazon is een zeer polaire stof, wat betekent dat ze erg makkelijk oplost in water. Het tegengestelde van een polaire stof is bijvoorbeeld olijfolie, dat duidelijk gescheiden blijft wanneer er druppels in het water vallen. Bentazonverontreiniging wordt dus niet zomaar ongedaan gemaakt. De stof kan slechts in zeer beperkte mate gefilterd worden.

Ook dit jaar heeft De Watergroep de inname vanuit de IJzer naar De Blankaart op 6 juni stopgezet. "Onder meer door piekconcentraties bentazon", meldt woordvoerder Kathleen De Schepper. "Op de Bollaertbeek en de Kleine Kemmelbeek hebben we tot nu toe geen piekconcentraties bentazon gemeten. Vorig jaar deed de piekconcentratie zich daar midden juli voor, we blijven dit dus goed opvolgen."

Om verdere ongelukken te voorkomen, moeten percelen waarop gewassen behandeld zullen worden met bentazon, geregistreerd worden. Verkoop van bentazon is enkel toegestaan aan landbouwers met een registratie.

Verbod mogelijk

“Of landbouwers in de toekomst gewasbeschermingsmiddelen met bentazon mogen blijven gebruiken voor teelten als erwten, stamslabonen en vicia-bonen, is dus afhankelijk van de verbetering van de situatie van het grond- en oppervlaktewater”, meldt de FOD Volksgezondheid. “Deze verbetering wordt verwacht in de loop van 2024. Zonder de verbetering van de situatie zal het gebruik van bentazon voor alle gewassen verboden worden.”