Robert Van Gaever - Iscal Sugar
Iscal Sugar heeft de voorbije jaren de suikerfabrieken van Veurne en Moerbeke gesloten. Hoe blikt u daarop terug?
Robert Van Gaever: Je moet dat in een breder kader bekijken. In 1989 heeft de Suikergroep de fabriek van Escanaffles gesloten. Vier jaar geleden was de vestiging van Frasnes aan de beurt en in het najaar van 2005 werden we gedwongen om ook de productiesite in Veurne op te geven. Dit waren rationaliseringen om het rendement van onze suikeractiviteiten op peil te houden. De sluiting van de fabriek in Moerbeke bleek uiteindelijk onvermijdelijk als gevolg van de herstructurering van de Europese suikerindustrie. Uiteraard is iedere fabriekssluiting een zwarte bladzijde in onze bedrijfshistoriek, maar soms heb je de situatie niet helemaal in eigen handen. We hebben na een strategisch denkproces met gerenommeerde consultanten een jaar geleden moeilijke knopen moeten doorhakken. Iscal Sugar heeft wel degelijk de piste onderzocht om een extra fabriek open te houden in België, maar uiteindelijk doen we enkel nog voort in Fontenoy.
Door de sluiting van de suikerfabriek in Moerbeke kon Iscal Sugar graaien uit het Europese herstructureringsfonds voor de suikerindustrie. Had de fabriek met wat goede wil niet kunnen openblijven?
Het had anders kunnen uitdraaien indien de eerste fase van de herstructurering van de Europese suikerindustrie op een succes was uitgedraaid. Maar uiteindelijk slaagde men er slechts in om iets meer dan twee miljoen ton suiker uit de markt te nemen, terwijl het de bedoeling was om de Europese productie te doen dalen van zeventien naar elf miljoen ton. Het extra geld dat eurocommissaris Fischer Boel uitgetrokken heeft om niet alleen in perifere productiegebieden maar ook in belangrijke suikerbietregio’s productierechten te recupereren, heeft de sluiting van Moerbeke in een stroomversnelling gebracht.
Hoezo?
De suikerbiettelers kregen 35 euro per ton indien ze buiten hun suikerfabriek om quotum inleverden. Op die manier mocht weliswaar niet meer dan tien procent van het totale quotum van onze fabriek ten gelde gemaakt worden, maar dat belet niet dat we in een erg onzekere situatie verkeerden. Sommige bietenplanters kwamen ons wel vertellen dat ze er de brui aan gaven, maar anderen niet aangezien er geen meldingsplicht was. Het laatste jaar hebben we in Moerbeke nog 125.000 ton suikerbieten uit Nederland verwerkt in een ultieme poging om het rendement van Iscal Sugar op peil te houden. Maar dat was niet genoeg.
En dus heeft Iscal Sugar ervoor geopteerd om quotum in te leveren aan 625 euro per ton.
Dat klopt, met dien verstande dat tien procent van die herstructureringssteun bestemd was voor onze bietenplanters. Bovendien ontvingen ze voor het huidige verkoopsseizoen een speciale aanvulling van 237,5 euro per ton quotum waarvan afstand werd gedaan.
Iscal Sugar is in 2003 ontstaan als samensmelting van de Suikergroep met de suikerfabrieken van Fontenoy en Veurne. Het is de familie Lippens die aan de touwtjes trekt?
Bovenaan de ladder staat inderdaad de holding Finasucre van de familie Lippens. Met een productie op jaarbasis van meer dan een miljoen ton suiker is die goed voor een omzet van 394 miljoen euro. Finasucre beheert mede dankzij filialen een vestiging in zowel China, Congo als Nederland . In Australië staan zes productiesites en in ons land twee. Naast de suikerfabriek van Fontenoy is de groep ook de belangrijkste aandeelhouder in Galactic, een bedrijf dat melkzuur produceert uit de gisting van suiker en suikerderivaten. Vorig jaar hebben Galactic en Total Petrochemicals samen Futerro opgericht, een onderneming die zich toelegt op de ontwikkeling van een originele technologie voor de productie van biologisch afbreekbare plastiek. Dat klinkt allemaal vrij indrukwekkend, maar op de Europese suikermarkt blijft Finasucre in vergelijking met giganten zoals Tereos en Südzucker een bescheiden speler.
Finansucre is voor zo goed als voor de volle honderd procent aandeelhouder van de Suikergroep?
Inderdaad, en de Suikergroep heeft op haar beurt 71,5 procent van de aandelen van Iscal Sugar in handen. Andere aandeelhouders van Iscal Sugar zijn de Waalse Sucrerie Couplet met 16,3 procent en het Agri Investment Fund van Boerenbond met 7,6 procent. De bietenplanters participeren voor bijna vijf procent in de suikerfabriek.
Boerenbond heeft zich aanvankelijk verzet tegen het sluitingsplan voor de fabriek van Moerbeke, maar daarna is de landbouworganisatie toch in Iscal Sugar gestapt. Een vreemde wending?
Het is logisch dat de planters zich bij de aankondiging van de sluiting vragen stelden over het hoe en waarom. Vandaag zijn we die mensen dankbaar dat ze de bietenteelt mee willen verankeren in België. Op het ogenblik dat Warcoing Sucre zijn aandelen wilde verkopen, heeft Boerenbond het opportuun geacht om hun belang gedeeltelijk over te nemen. Voor ons is het belangrijk dat de grootste landbouworganisatie van het land haar schouders zet onder Iscal Sugar. Dat vertrouwen straalt af op zowel de bietenplanters als op onze suikerfabriek.
Dat klinkt mooi, maar intussen is Iscal Sugar als gevolg van de herstructurering een groot deel van zijn quotum kwijtgespeeld?
Ons suikerquotum is met een derde gekrompen tot 190.000 ton. Begin vorig jaar werden nog suikerbieten geleverd door 6.273 landbouwers. Dat aantal is inmiddels gehalveerd tot 3.125. Die boeren telen samen 17.600 hectaren bieten, terwijl het totale areaal in 2007 nog 27.000 hectare bedroeg. Van zodra het vast stond dat de fabriek in Moerbeke zou dichtgaan, hebben we een plan uitgedokterd om ervoor te zorgen dat de bietenteelt overeind zou blijven in de meest rendabele streken, waar de opbrengst het minst fluctueert. In dat opzicht zijn de Kempen en de zandstreek in Oost- en West-Vlaanderen het minst interessant. Daarnaast hebben we er ook voor gezorgd dat kleinere bietenplanters in de Polders en de zandleemstreek hun quotum konden inleveren. Door die operatie zijn we nu zeker dat de bietenteelt op de juiste plaats staat. Sinds de oprichting van Iscal Sugar vijf jaar geleden is het aantal planters dan wel gedaald met 57 procent, maar anderzijds werd de gemiddelde uitzaai opgetrokken van 3 naar 6,5 hectare.
Hoe zit het met de boeren in de regio rond Moerbeke?
Tussen de regio Kieldrecht en Watervliet en heb je een mooi gebied voor de suikerbietteelt, maar uiteindelijk is dat nog geen 1.500 hectare groot. De meeste bieten die in de fabriek van Moerbeke verwerkt werden, waren afkomstig uit de productiezones rond Veurne, Poperinge en Oudenaarde. Minder dan tien procent van de aanvoer kwam uit het Waasland.
Is het niet vreemd dat Iscal Sugar ervoor geopteerd heeft om de fabriek van Moerbeke te sluiten en niet die van Fontenoy? De capaciteit in Moerbeke bedroeg 11.000 ton per dag, terwijl de fabriek van Fontenoy slechts 8.300 ton bieten kon verwerken.
Die cijfers zijn juist, maar de geografische ligging van Fontenoy is nu eenmaal veel beter voor de bevoorrading van suikerbieten en de afvoer van afgewerkte producten. We hebben al wat installaties versterkt en bijgebouwd, zodat de gemiddelde capaciteit in Fontenoy op dit ogenblik al meer dan 9.300 ton bedraagt. Niettemin zal de campagne dit jaar uitzonderlijk tot 12 januari duren om alle suikerbieten te kunnen verwerken. Daarnaast doen we ook nog eens beroep op Franse collega’s om 60.000 ton bieten uit de streek van Veurne voor hun rekening te nemen. Dit is een moeilijk overgangsjaar, maar gelukkig hebben onze telers begrip voor deze situatie. Voor volgend jaar plannen we nog forse investeringen om de capaciteit uit te breiden tot 11.000 ton. Het totale investeringsbedrag loopt op tot zeventien miljoen euro.
Het aantal fabrieken van Iscal Sugar is in vijf jaar tijd gereduceerd van vier naar één. Hoe groot is de kans dat de fabriek van Fontenoy er de eerstkomende jaren ook het bijltje bij neerlegt?
Die kans is onbestaande, want dan waren we veel beter nu gestopt. De aandeelhouders geloven in de toekomst van Iscal Sugar. Vergeet ook niet dat Fontenoy de meest recent gebouwde suikerfabriek in West-Europa is. Haar energetische prestaties zijn optimaal en dat is een belangrijke troef omdat de energiekost in onze sector een belangrijke parameter voor succes is. Bovendien produceert de installatie suiker van prima kwaliteit die kan verkocht worden in alle denkbare verpakkingen.
Hoe verloopt de huidige campagne?
Ik hoor veel positieve echo’s. Enkele maanden geleden hoopte ik op een gemiddelde opbrengst van 62 ton per hectare, maar allicht zal dat cijfer oplopen tot 66 ton. En in mijn stoutste dromen rekende ik op een suikergehalte van zeventien procent, terwijl dat vermoedelijk op bijna achttien procent zal uitkomen. We hadden een slechte zomer, gevolgd door een uitstekend najaar. En de bieten zijn ziektevrij gebleven.
Indien de Europese suikermarkt in 2010 nog niet in evenwicht is, dreigt Europa met een bijkomende lineaire quotumkorting. Houdt u daar rekening mee?
Ik heb de indruk dat de supplementaire herstructurering vruchten heeft afgeworpen. Vraag en aanbod zijn nu goed op elkaar afgestemd, waardoor de suikerberg gestabiliseerd is. Daarom verwacht ik niet dat Europa straks nog meer quota van de suikerfabrieken zal afromen. Maar er zijn nog een aantal dossiers die als een zwaard van Damocles boven ons hoofd hangen, denk bijvoorbeeld aan de WTO-onderhandelingen of de toekomst van de suikerquota na 2015.
Slotvraag: wat gebeurt er met de suikerfabriek in Moerbeke?
Tegen september 2010 moet alles afgebroken zijn. Er zijn momenteel wel gesprekken aan de gang met het gemeentebestuur met oog op een herbestemming van de site, maar de afbraak geniet voorlopig prioriteit.
