“Minder regels en eerlijke concurrentie”: Europa aanhoort Belgische boereneisen in Brussel
Meer dan 1.300 tractoren hebben donderdag Brussel bezet en het verkeer in en rond de hoofdstad ontregeld. Waalse en Vlaamse boeren, bijgestaan door landbouworganisaties uit verschillende Europese landen, eisten van de Europese politiek minder regelgeving, eerlijke concurrentie en perspectief. “Wij moeten steeds verder verduurzamen waardoor de sector onleefbaar wordt. Aan de andere kant zet men de deur wagenwijd open voor niet-duurzaam gekweekt vlees uit Brazilië, waar is de logica?”, vraagt een boer op het Luxemburgplein zich af.
Deutsche Welle, AP, Al Jazeera, BBC, NOS, RTL, Rossia: een maar een greep uit de tv-stations die verslag uitbrachten van het boerenprotest in Brussel. “Wij willen gehoord worden”, vertelt een boer voor een Italiaanse televisiecamera. “Wij willen een eerlijke stem krijgen in het Europese landbouwbeleid. Er worden regels opgelegd door bureaucraten die weinig van de landbouwpraktijk afweten.”
Het Luxemburgplein, vlakbij het Europees Parlement, vormde gisteren het hart van de boerenbetoging in Brussel. Zo'n 1.300 tractoren waren vanuit alle hoeken van België, en ook vanuit Frankrijk, naar de hoofdstad afgezakt waar juist een Europese top plaatsvond over de miljardensteun aan Oekraïne. Terwijl er over dat onderwerp op de top verrassend snel een besluit kwam, ligt er voor de boeren nog niet meteen oplossing in het verschiet.
"Boerenverstand moet leidend zijn, niet de kalender"
“De regeldruk is doorgeschoten. Boeren willen best meewerken aan oplossingen voor bijvoorbeeld de klimaatverandering, maar zij moeten wel de ruimte krijgen om naar eigen inzicht, met boerenverstand te ondernemen. Zij moeten niet gedwongen worden tot kalenderlandbouw”, vertolkt Guy Vandepoel, lid van het hoofdbestuur van Boerenbond, het gevoel van de aanwezige boeren. “Veel van de problemen in Vlaanderen hebben hun oorsprong in Europa”, vervolgt hij.
Alhoewel Boerenbond enkel Gent en Lummen op donderdag als protestlocaties in zijn agenda had genoteerd, was er wel een delegatie aanwezig op het Luxemburgplein. De landbouworganisatie had eerder deze week boeren uit Vlaams-Brabant opgeroepen om naar Brussel te komen uit sympathie met de Waalse boeren en ook om de grieven van de Vlaamse boeren aan te kaarten. “Zeker 400 leden hebben gehoor gegeven aan de oproep”, klinkt het.
Boerenbond drukte haar leden op het hart om veilig en respectvol actie te voeren. Dat niet alle boeren vredelievend naar Brussel kwamen, bleek uit de eieren die naar de politie werden gegooid en de voetzoekers die voor de voeten van politie en reporters werden gegooid. Midden op het plein ontsierden actievoerders het John Cockerill monument uit 1872 dat een hulde brengt aan de Belgische pionier van de staalindustrie. Cockerill wordt onderop zijn sokkel omringd door vier staalarbeiders. Een van de bronzen arbeiders werd van zijn sokkel getrokken en vervangen door een stropop die een boer aan de strop uitbeeldde.
Zelfs verschillende regels in België
Veel boeren geven aan te vrezen voor de financiële consequenties van steeds meer en strengere regelgeving gericht op milieu, klimaat en dierenwelzijn. Wouter Stevens (29) nam in 2021 het bedrijf van zijn ouders over. Alles zag er goed uit en hij ging een lening voor 20 jaar aan. Maar twee weken na de overname volgde het stikstofarrest en sindsdien komt de (financiële) onzekerheid regelmatig terug aan de keukentafel. “Mijn vergunning loopt nog maar 14 jaar. Ik betwijfel of ik deze vergunning kan verlengen. Hoe moet ik dan mijn resterende schulden afbetalen en wat is mijn bedrijf dan nog waard?”
Stevens runt een gemengd landbouwbedrijf met fruitteelt, vleesvee en akkerbouw in Hoegaarden, aan de grens met Wallonië. Hij verbaast en ergert zich aan de spaghetti aan regels die worden opgelegd vanuit Brussel, België en Vlaanderen, regels die vaak ook nog eens verschillen per gewest. “In Vlaanderen moet je een mesthoop afdekken, over de sloot in Waals grondgebied hoeft dat niet”, heeft hij een voorbeeld uit de praktijk.
Stevens was samen met Nico Verboomen met de tractor naar Brussel gekomen. Verboomen runt een vleesveebedrijf en ziet de toekomst somber in. "Mijn elfjarige zoon is gek van landbouw, maar hij is bang dat er voor hem geen toekomst is in de landbouw."
Het is niet alleen de veeteelttak van Stevens en Verboomen die onder druk staat door strengere regelgeving. Dat geldt ook voor de akkerbouw. Steeds meer chemische gewasbeschermingsmiddelen verdwijnen uit de markt en binnenkort moeten ze misschien vier procent van de grond braak laten liggen. “Dit terwijl de grond enorm duur is in België en door de concurrentie van natuurverenigingen steeds duurder wordt”, voegen ze eraan toe.
Verschillen in regels binnen Europa
De Waalse akkerbouwer Michaël Leloup kan de verschillen op Europees vlak evenmin bevatten. “De regels lijken te worden ingevoerd om het ons moeilijk te maken”, vertelt de akkerbouwer die wijst op de onmogelijkheid om vanuit Vlaanderen mest uit te voeren naar Wallonië. “Vlaanderen heeft een mestoverschot en Wallonië een tekort. Toch mag er geen mest uitgewisseld worden binnen ons eigen land. Daar kan ik niet bij met mijn gezond verstand.”
Naast de Vlaamse en Waalse boeren waren ook diverse landbouworganisaties van Europese lidstaten op het protest afgekomen. De Italianen waren met een grote delegatie aanwezig. “Onze boeren moeten concurreren met boeren uit andere landen waar de eisen veel minder streng zijn. Op deze manier verdwijnt de landbouw uit Italië en Europa, en zijn we aangewezen op de import van voedsel. En wie controleert er dan op dierenwelzijn en kwaliteit?”, vraagt een Italiaanse belangenvertegenwoordiger zich af.
Europese landbouwbeleid staat haaks op handelsbeleid
“Ofwel moeten wij hier onze standaarden op vlak van dierenwelzijn, ecologie en kwaliteit verlagen, ofwel moet men buiten Europa naar onze standaarden toewerken”, haakt Yves Gericke, vleesveehouder uit Wuustwezel, in op het onderwerp van oneerlijke concurrentie. De prijs van vlees is de laatste decennia nauwelijks gestegen maar boeren worden steeds opnieuw gedwongen te investeren om aan veranderende regels te voldoen, bemerkt hij.
Hij vindt dat het Europese landbouwbeleid haaks staat op het handelsbeleid. “De regels bij ons worden steeds strenger. Europa wil met de Green Deal dat de landbouw verder vergroend. Lijnrecht daar tegenover staat de Mercosur-handelsdeal. Europa wil vrijhandel met Brazilië waardoor Braziliaans rundvlees tariefvrij geïmporteerd kan worden. Dit terwijl de milieu-eisen en dierenwelzijnsnormen in dat land ver beneden ons niveau liggen waardoor we de concurrentie op prijs niet kunnen winnen”, aldus de boer die met de trein naar Brussel kwam.
In onderstaande video geven nog een aantal boeren hun persoonlijke motivatie om in Brussel aanwezig te zijn bij het protest.
