Landbouworganisaties geloven in waterkwaliteitsgroepen

Nu er volop gewerkt wordt aan een nitraatresidubeleid in het kader van het nieuwe mestactieplan, is ook de oprichting van waterkwaliteitsgroepen als flankerende maatregel aan de orde. ABS roept zijn landbouwers op om actief mee te werken aan deze waterkwaliteitsgroepen. Ook Boerenbond steunt dit initiatief, want volgens de voorzitter zit daar op korte termijn de echte kans op vooruitgang.

De landbouworganisaties, milieuverenigingen, de Mestbank, wetenschappers en beleidsmensen maken werk van een nota over het toekomstig nitraatresidubeleid. Deze nota wordt opgemaakt in het kader van het vierde mestactieplan en moet nog ter goedkeuring voorgelegd worden aan de Europese Commissie. Bedoeling is om een beleid uit te stippelen om het aantal MAP-meetpunten met een overschrijding van de 50 mg-norm voor nitraat, terug te schroeven tot 16 procent in 2014 en vijf procent in 2018. In 2010 werd in Vlaanderen nog op 30 procent van de punten een overschrijding vastgesteld.

Belangrijk punt in dit nitraatresidubeleid zijn de procesfactoren. Die bepalen de graad waarmee de grond nitraat kan ophouden. Een lage procesfactor toont aan dat nitraat snel uitspoelt naar het oppervlaktewater. De procesfactor wordt gebruikt om de nitraatresidugrenswaarde aan te passen aan de specificiteit van de bodem. Er is een procesfactor vastgelegd voor het oppervlaktewater en één voor het grondwater. Wanneer de nieuwe procesfactoren toegepast worden, dan zou de nitraatresiduwaarde nog moeten dalen. Momenteel bedraagt de grenswaarde voor nitraatresidu 90 kilo en op zandgronden 88 kilo.

ABS gaat er niet mee akkoord dat zowel oppervlaktewater als grondwater worden meegenomen in het verhaal. “Er is een zekere relatie tussen de nitraatresiduen en de nitraatuitspoeling naar het oppervlaktewater, maar niet voor het grondwater. Daar is slechts in vier procent van de gevallen een aantoonbaar verband”, schrijft voorzitter Hendrik Vandamme in Drietandmagazine. Het is volgens ABS duidelijk dat zeer veel gebieden van 2007 tot 2010 een opmerkelijke verbetering hebben gekend op het vlak van het grondwater.

“Wij zullen nooit akkoord gaan om zomaar minder te bemesten alleen maar omwille van de vrees voor een hoog nitraatresdiu”, klinkt het. Het is immers de bedoeling om in gebieden waar er een nitraatoverschrijding in het oppervlaktewater én een verslechtering van het grondwatermeetpunt wordt vastgesteld, aan te duiden als focusgebieden. In deze focusgebieden zou de nitraatresiduwaarde lager worden.

In de nota stelt men ook dat gebieden waar de waterkwaliteit goed is, er geen strengere nitraatresiduwaarden worden opgelegd. Er is ook voorgesteld om te werken met een verfijnde MAP-meetpuntenkaart met subzones. Hier is het de bedoeling om in de zones waar de waterkwaliteit nog niet goed is omwille van één of meerdere slechte MAP-meetpunten men terug de vroegere (hogere) grenswaarden kan verkrijgen. “Er zou een tweejaarlijkse evaluatie uitgevoerd worden. Dit is een stimulerende actie waar wij wel kunnen achterstaan op voorwaarde dat zij die het goed doen een zichtbare bonus krijgen”, stelt ABS.

Naast een coördinatiecentrum voor beredeneerde bemesting heeft minister van Leefmilieu Joke Schauvliege ook aangekondigd dat er waterkwaliteitsgroepen komen in het kader van het flankerend beleid. Binnen zo’n waterkwaliteitsgroep wil VLM samen met landbouwers uit één gebied werken rond de waterkwaliteit. Via een vertrouwensrelatie wil VLM op die manier komen tot een beter nutriëntenmanagement in een gebied, zodanig dat de landbouwers de nutriëntenstromen meer in de vingers krijgen.

ABS roept zijn leden op met een positieve ingesteldheid deel te nemen aan deze waterkwaliteitsgroepen. “Op deze manier kunnen de boeren mee de zaak opvolgen en van hieruit inzichten verwerven”, redeneert Vandamme. Ook Boerenbondvoorzitter Piet Vanthemsche gelooft in deze lokale groepen. “Ik zie hier op korte termijn een echte kans op vooruitgang”, schrijft hij in Boer & Tuinder. Belangrijke voorwaarde is volgens hem wel dat rechtszekerheid voor de boer centraal staat in het nieuwe nitraatresidubeleid.