Komt de volgende pandemie via onze veestapel?

“De kans is reëel dat een nieuwe wereldwijde epidemie in onze eigen regio zal ontstaan”, stelt bioloog Herwig Leirs van de Universiteit Antwerpen. “De volgende pandemie kan van onze varkens, kippen of koeien komen. Wij leven immers dicht bij onze dieren en bij elkaar.” Hans Nauwynck, professor aan de UGent, is het daar niet mee eens. “Om nu naar de landbouwsector te wijzen als mogelijke bron van een nieuw virus, is een kaakslag, en nog onterecht ook.”

30 maart 2021  – Laatste update 30 maart 2021 16:39
Lees meer over:

Volgens bioloog Herwig Leirs, verbonden aan de Universiteit Antwerpen, kan de bron van een wereldwijde epidemie dichterbij zijn dan we denken. “De kans op de uitbraak van een nieuwe pandemie is het grootst in de tropen, door de grote biodiversiteit en bevolkingsdichtheid, maar ook bij ons in West-Europa”, zegt hij. “Want hier combineren we drie risico's: intensieve veeteelt, een hoge bevolkingsdichtheid en, wat bacteriële infecties betreft, een hoge antibioticaresistentie in de veestapel. Gelukkig is het antibioticagebruik de jongste jaren sterk afgenomen.”

Mensen en dieren leven dicht op elkaar

“In onze kippen-, varkens- en koeienstallen leven de dieren kort bij elkaar op een beperkte oppervlakte en leven veehouders dicht bij hun dieren”, gaat de bioloog verder. “Bovendien leven ook mensen kort op mekaar. De ideale context voor een virus: circulatie om te muteren en een ruim speelveld om besmettelijker te worden.”

Volgens Leirs zijn veehouders zich wel bewust van de infectierisico's. “Ze hebben er baat bij om hun dieren te beschermen tegen besmettelijke ziektes”, reageert hij. “Knaagdieren, insecten, de mens... Het zijn allemaal risico's op eventuele overdracht. Veehouders houden hun bedrijf geïsoleerd, dragen vaak per stal andere laarzen, ze laten niet zomaar andere mensen tussen de dieren. Allemaal ingrepen om de kans op besmetting te beperken. Maar waterdicht is een systeem nooit. Hopelijk doet de huidige pandemie ons beseffen dat voorbereiden op 'het ergste' wel nuttig is.”

Op bedrijven waar dieren gehouden worden, heersen zeer strenge bioveiligheids-maatregelen om verspreiding van ziekten tegen te gaan

Hans Nauwynck - UGent

Ook menselijk gedrag en invasie van wilde natuur spelen hun rol

“Het grote voordeel van onze veestapel is dat ze, bedrijfsmatig, in bubbels leven”, reageert Hans Nauwynck, professor bij de UGent en verbonden aan de faculteit Diergeneeskunde, vakgroep virologie. “En als we kijken naar de mens, dan zien we toch een heel ander verhaal, zelfs nu, tijdens de corona-pandemie. Virussen zoals de Afrikaanse varkenspest kunnen we redelijk goed beheersen bijvoorbeeld. En ‘beheersen’ is niet meteen een term die je op de covid-19 crisis kan plakken.”

Dat dieren een rol kunnen spelen in het verspreiden of overdragen van virussen, is volgens Hans Nauwynck wel duidelijk. “Maar je moet die factor niet boven de factor ‘mens’ gaan plaatsen. Wij zijn als soort een sterkere mixer en verspreider van infecties dan onze veestapel. Op bedrijven waar dieren gehouden worden, heersen zeer strenge bioveiligheidsmaatregelen om verspreiding van ziekten tegen te gaan. De landbouwsector verdient het niet om met de vinger gewezen te worden als zijnde de oorzaak van alle plagen te wereld.”

Dat een virus zich kan verspreiden vanuit de veestapel, is mogelijkheid volgens Nauwynk. “Maar om nu te zeggen dat al die virussen gaan overspringen naar de mens, dat is niet waar. Het covid-19 virus komt ook niet vanuit de intensieve veeteelt, maar vanuit het wild. Ook het vogelgriepvirus bijvoorbeeld, komt voornamelijk voor bij wilde, migrerende vogels.”

“De mens kan nog veel leren van de virusaanpak in de landbouw”
Uitgelicht
Hoe de diergeneeskunde virusziekten aanpakt, verschilt op veel vlakken van de humane geneeskunde. Eén ding is zeker: ziektebestrijding bij dieren is een pak efficiënter. “De m...
24 november 2020 Lees meer

Volgens professor Nauwynck is het onredelijk om één mogelijke bron van nieuwe virussen als waarschijnlijker aan te nemen dan een andere. “Zowel het gedrag van de mens, als intensieve veeteelt, als overdracht vanuit het wild zijn plausibele pistes, maar om nu de één boven de ander te stellen, dat vind ik niet juist. De landbouwsector wordt zo ten onrechte met de vinger gewezen. Keren we terug naar het voorbeeld van de Afrikaanse varkenspest: dat virus zit over de hele wereld, maar in Europa slagen we er wel in om het uit onze varkensstapel te houden. Het circuleert onder wilde zwijnen, maar we kunnen het buiten onze bedrijven houden en dat is zeker mee de verdienste van varkenshouders die zich zo aan die strenge bioveiligheidsregels houden.”

Bron: Eigen verslaggeving / GvA

Gerelateerde artikels

Er zijn :newsItemCount nieuwe artikels sinds jouw laatste bezoek