Koloniën van weldadigheid op weg naar UNESCO-erkenning

De zogenaamde 'koloniën van weldadigheid' – zes negentiende-eeuwse heropvoedingsinstellingen verspreid over België en Nederland – hebben een volgende stap gezet naar een UNESCO-nominatie om erkend te worden als werelderfgoed. Een uitgebreid onderzoek bracht de unieke geschiedenis van de koloniën in kaart en moet de kandidatuur inhoudelijk staven.

De koloniën van weldadigheid dateren uit het begin van de negentiende eeuw. Het gaat in totaal over zes sites: Wortel en Merksplas in België, en Veenhuizen, Ommerschans, Frederiksoord/Wilhelminaoord en Wimmelsoord in Nederland. Ze werden opgericht in het kader van heropvoedingsprogramma’s die armen een tweede kans wilden geven via onderwijs en landbouw, om zo opnieuw hun weg te vinden in de maatschappij.

In samenwerking met de Nederlandse partnerinstellingen en plattelandsorganisaties stelt onder meer vzw Kempens Landschap het dossier samen dat moet leiden tot een erkenning van de erfgoedstatus tegen 2018, exact 200 jaar na de oprichting van de eerst kolonie. Op 5 juli ondertekenden de partners, waaronder ook Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Geert Bourgeois, een transnationaal samenwerkingscharter om de onderlinge samenwerking vast te leggen.

Op 13 september werd beslist om de resultaten van een studie over de koloniën op te nemen in het aanvraagdossier. De studie beschrijft hoe uniek de koloniën zijn, een vereiste om een UNESCO-nominatie in de wacht te slepen. Een volgende stap is het bepalen van de begrenzingen van de koloniën en het opstellen van een beheervisie. Die zal worden verankerd in een managementplan waarin staat hoe de koloniën na het behalen van de werelderfgoedstatus beheerd moeten worden. Nederland zal het UNESCO-dossier indienen.

Peter Bellens en Inga Verhaert, co-voorzitters van Kempens Landschap: "Dit onderzoek geeft ons voortschrijdend inzicht. Het is buitengewoon verrassend dat er zo'n rijk verhaal schuilt achter de landschappen van de koloniën. Maar ook dat vijf gebieden in Nederland en België in hun geschiedenis zoveel samenhang vertonen."