Hoogste grondwaterstanden in 20 jaar, maar nog niet problematisch voor landbouw
Vorige maand viel er voor de tijd van het jaar opnieuw veel meer neerslag dan andere jaren. Hierdoor kent Vlaanderen de hoogste grondwaterstanden in april sinds 2001. “Dit heeft impact op de timing van de voorjaarswerken van de landbouwers”, aldus Boerenbond. “Door het natte weer liggen veel percelen er niet ideaal bij om de werken te starten, en de deadlines komen stilaan dichterbij. Maar het is nog niet zo dat de planning nu al problematisch in de war is zoals vorig jaar.”
Vanaf midden oktober 2023 tot nu heeft het uitzonderlijk veel geregend. De voorbije drie maanden registreerden de pluviometers van VMM gemiddeld zo’n 32 procent meer neerslag dan het klimatologisch normaal voor die periode. De grondwaterstanderstanden in Vlaanderen waren begin april dan ook op de meeste plaatsen hoog tot zeer hoog. Door de natte omstandigheden werden de voorjaarswerkzaamheden bij de landbouwers telkens opgeschoven. “De voorbije jaren liep de timing altijd al in de war door de onvoorspelbare weersomstandigheden. Het is dus niet uitzonderlijk dat het dit jaar terug zo is”, laat Boerenbond weten. “Deze onvoorspelbaarheden en spanningen met de planning maken ondertussen deel uit van de landbouw.”
Nadelige gevolgen
“De voorbije week bleef het gemiddeld vrij droog in Vlaanderen waardoor de meerderheid van de boeren nu aan de slag is gegaan met de voorjaarsveldwerken. Al zijn de omstandigheden voor sommige landbouwers verre van ideaal”, duidt Boerenbond-woordvoerder Elisabeth Mertens. “Sommige percelen zijn zodanig nat dat ze zeer moeilijk te bewerken zijn met de tractor, wat nadelige gevolgen met zich meebrengt voor de bodem. Sommigen wachten hierdoor nog even af met de opstart. Dit is vooral het geval in de West-Vlaamse en Oost-Vlaamse regio’s die getroffen werden door de overstromingen in het najaar."
"Indien alles nu vlot verloopt zullen de gewassen geen groeiopbrengsten missen", aldus Mertens. Wel zullen veel werken nu samenkomen op de planning door de vertraging. "Dit heeft als gevolg dat de boeren goeie keuzes zullen moeten maken welke werken ze eerst zullen doen, en welke ze uitstellen tot later. Aangezien bijna alle landbouwers nu gezamenlijk de veldwerken starten, betekent dit ook dat er op termijn producten op hetzelfde moment op de markt zullen komen. Dit zal uiteraard een impact hebben op de prijs die ze ervoor zullen krijgen."
Grondwaterstanden
Bij de VMM-meting op 8 april stond het grondwater in bijna de helft van de meetplaatsen (49 procent) op een zeer hoog niveau voor de tijd van het jaar. In nog eens 39 procent van de meetlocaties was sprake van een hoog peil en in 10 procent van een normaal niveau. Slechts 2 procent van de locaties had een lage waterstand voor de tijd van het jaar.
"Begin april 2024 is de situatie voor de tijd van het jaar veel natter dan op hetzelfde tijdstip de voorbije twee jaren", rapporteert VMM. Waar nu 88 procent van de meetlocaties een hoge tot zeer hoge grondwaterstand voor de tijd van het jaar vertoonde, schommelde dit percentage in april 2023 rond de 60 procent. Een zeer sterk verschil kan ook gezien worden met het percentage van april 2022, dan had er slechts 10 procent een hoge tot zeer hoge grondwaterstand. In de loop van 2023 veranderde de situatie dan opnieuw van droog naar zeer nat."
Voorspellingen
Ondertussen is het hydrologische zomerseizoen begonnen, dat betekent dat de grondwaterstanden in principe zullen beginnen te dalen. De verdere evolutie zal afhangen van de hoeveelheid neerslag die valt en de hoeveelheid water die telkens verdampt. “Onder een normaal en een droog scenario verwachten we volgende maand minder hoge grondwaterstanden voor de tijd van het jaar, met zeer hoge grondwaterstanden die schommelen tussen 21 en 33 procent”, voorspelt VMM. “Onder een nat scenario wordt de situatie voor de tijd van het jaar mogelijk nog iets hoger, met op 77 procent van de meetplaatsen een zeer hoge grondwaterstand.”
