Geslaagd, gegijzeld en gebuisd: Hoe scoren de kandidaat-commissarissen die wegen op EU- landbouwbeleid?

Nadat Commissievoorzitter Ursula von der Leyen haar nieuwe Europese Commissie 2024-2029 voorstelde, is het aan het Europees Parlement om te oordelen over de geschiktheid van de kandidaat-commissarissen. Dat gebeurt tijdens hoorzittingen, die plaatsvinden van 4 tot 12 november. Elke kandidaat wordt beoordeeld door één of meerdere parlementaire commissies, afhankelijk van de voorgestelde portefeuille. Kandidaten die niet succesvol zijn, kunnen worden teruggetrokken en vervangen door nieuwe kandidaten. Na afloop van de hoorzittingen stemt het Parlement tijdens een plenaire zitting, die de laatste week van november op de agenda staat, over de goedkeuring of afwijzing van de Europese Commissie als geheel.

Wopke Hoekstra: Klimaat, Nettonul en Schone Groei

De hoorzitting van Hoekstra verliep bijna vlekkeloos. De christendemocraat, die door drie parlementaire commissies ondervraagd werd, gaf een rustige, bekwame indruk en slaagde erin een tweederdemeerderheid voor zich te winnen. De leden vroegen Hoekstra hoe hij ervoor zou zorgen dat de EU concurrentieel zou blijven tijdens de groene transitie. Hoekstra beloofde binnen 100 dagen een ‘EU Clean Industrial Deal’ te presenteren, een steunpakket om EU-bedrijven te ondersteunen bij het behalen van de klimaatdoelstellingen.

Hoekstra zei verder dat in tijden van groeiende ongelijkheid, de bredere schouders een grotere last moeten dragen. Belastingstelsels moeten klimaatambities mogelijk maken en niet in de weg staan, voegde hij eraan toe. Een andere prioriteit is het dichten van de belastingkloof en het bevorderen van de strijd tegen belastingfraude.

Jessika Roswall: Milieu, Weerbaar Water en een Competitieve Circulaire Economie

Bij Roswall (EVP), bevoegd voor milieu, verliep de hoorzitting een stuk moeizamer. De Zweedse raakte moeilijk uit haar woorden en antwoordde eerder vaag en ontwijkend. De zichtbaar nerveuse Roswall maakte zo een povere indruk. Ze kreeg ook nog de kritiek te verwerken dat haar ervaring te beperkt was binnen deze bevoegdheden. 5 november, de dag van haar hoorzitting, werd er dan ook geen meerderheid gevonden om Roswalls kandidatuur te ondersteunen. Dat gebeurde pas een dag later, na grondig beraad tussen de fractieleiders binnen de Parlementaire Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid.

Politieke gijzelneming

Volgens de politieke nieuwssite Politico is Roswalls kandidatuur niet zomaar goedgekeurd. Er zou sprake geweest zijn van een deal achter de schermen tussen de christendemocratische EVP en het liberale Renew. EVP zou hebben gedreigd om de kandidatuur van de Belgische kandidaat-commissaris Hadja Lahbib hoe dan ook af te schieten, tenzij de liberalen beloofden Roswalls kandidatuur te onderschrijven.

Lahbib (MR) is bij ons gekend als Belgisch ontslagnemend minister van Buitenlandse Zaken. Ze is slechts enkele jaren politiek actief, en niet onbesproken. Daar waren de Europese parlementsleden zich ook bewust van. De minister stond centraal in diverse controverses, te beginnen bij wanneer ze als journaliste in 2021 een reis naar het Krim maakte langs Russisch grondgebied, met steun van een Russische culturele organisatie gelinkt aan de dochter van Poetin. Ook het debacle waarbij ze visa uitreikte aan een delegatie uit Iran in juni vorig jaar, wat bijna tot haar ontslag leidde, werd tijdens de hoorzitting opgerakeld. Lahbib was grondig voorbereid en heeft het vragenvuur goed doorstaan, maar veel zou het niet hebben uitgemaakt zonder de deal met Roswall. Volgens Politico bevestigen meerdere bronnen dat de EVP Lahbibs kandidatuur nooit zou goedkeuren, tenzij de liberalen op hun beurt Roswall zouden ondersteunen. Een politieke gijzeling met Lahbib als slachtoffer, aldus Politico. Eén die voor Roswall vruchten heeft afgeworpen.

Import en kooien

Várhelyi beloofde de risico's van pesticiden te beperken, niet-chemische alternatieven te bevorderen en de hoge voedselveiligheidsnormen van de EU te handhaven en consumenten ervan te verzekeren dat geïmporteerde voedingsmiddelen aan de strenge EU-criteria zullen voldoen.

Als hij wordt benoemd, zegt hij dat hij met boeren zal praten over manieren om het dierenwelzijn te verbeteren en een einde te maken aan het “kooi-tijdperk”. Hij beloofde ook om alternatieven voor chemische gewasbescherming beter beschikbaar te maken.

Met Roswall die eraan is ontsnapt, is Varhelyi dus de enige die een herexamen moet afleggen van de 20 van de 26 kandidaten die tot dusver een hoorzitting hebben doorstaan.