Gemeentebesturen komen aan zet inzake buurtwegen
nieuws
Landelijke Gilden en Boerenbond zijn tevreden over het nieuwe kaderdecreet voor voet- en buurtwegen dat voorligt in het Vlaams Parlement. Als grootste voordelen van dit nieuwe decreet noemen ze een duidelijke bevoegdheidsverdeling (gemeenten!) en een afstemming met het ruimtelijk beleid. De huidige wetgeving voor de buurtwegen dateert van 1841, een update is dus zeker nodig. Met het huidige kaderdecreet ligt er eindelijk een concreet voorstel op tafel. Elke burger zal zijn gemeentebestuur kunnen vragen om een buurtweg te (her)openen of op te heffen. Eenzelfde initiatiefrecht voor het verplaatsen van kleine wegeltjes is niet voorzien.
Trage wegen is de verzamelnaam voor kleine en lokale wegen die hoofdzakelijk gebruikt worden door voetgangers, fietsers en landbouwvoertuigen. In de volksmond spreekt men van kerkwegels, landwegen of voetwegen. Zulke wegen kunnen verhard of niet-verhard zijn, metersbreed of amper breed genoeg om een voetganger doorgang te verschaffen. De gemeente kan er eigenaar van zijn, maar evengoed de eigenaar(s) van de naastliggende percelen.
Een specifieke categorie van trage wegen zijn de buurtwegen. Het zijn wegen die opgenomen zijn in de ‘Atlas der Buurtwegen’ die dateert van 1845. Buurtwegen behoren tot het openbaar domein zolang ze openbaar gebruikt worden. Sinds de 19e eeuw is er veel veranderd zodat buurtwegen aanleiding geven tot betwistingen. Voor een eigenaar kunnen ze storend zijn, door hun ongelukkige ligging of door weinig respectvol gebruik dat sporen nalaat in de vorm van zwerfvuil. Omgekeerd zijn er recreanten en dorpsbewoners die veel plezier beleven aan buurtwegen. Zij zien niet graag gebeuren dat zo’n veldweggetje afgesloten wordt. Meer dan eens hebben verschillende visies op de zin of onzin van een buurtweg geleid tot juridische geschillen. Zo is de stad Aarschot door de rechter al vier keer veroordeeld tot het openmaken van buurtwegen op verzoek van een ‘buurtwegenactivist’.
Het nieuwe kaderdecreet moet het beleid inzake buurtwegen ten goede komen. Allereerst komt er duidelijkheid op het vlak van bevoegdheden. Waar buurtwegen nu nog een gedeelde bevoegdheid van gemeente en provincie zijn, met de provincies die de eindbeslissingen nemen, komt deze bevoegdheid nu volledig naar de gemeenten. “Dit zal de snelheid van beslissingen over buurtwegen ten goede komen”, verwachten Boerenbond en Landelijke Gilden. Beroep tegen gemeentelijke beslissingen blijft mogelijk bij de Vlaamse regering, en eventueel nadien, bij de Raad van State.
Daarnaast is ook aan de burger gedacht. Met dit decreet kan elke burger de gemeente vragen om een voet- of buurtweg te (her)openen of op te heffen. Eenzelfde initiatiefrecht voor het wijzigen of het verplaatsen van voet- en buurtwegen is momenteel (nog) niet voorzien. De landbouw- en plattelandsorganisatie vindt dat een gemiste kans: “Al komt de beslissingsbevoegdheid bij de gemeenten te liggen, vele percelen waarover voet- of buurtwegen lopen, zijn vaak eigendom van landbouwers of particulieren.”
Met haar nieuwe bevoegdheid kan de gemeente inzake buurtwegen een belangrijke rol spelen. “Door bij de beoordeling van buurt- en voetwegen niet alleen naar de meerwaarde op vlak van natuur te kijken, maar ook oog te hebben voor de functionele meerwaarde, kan een buurt- of voetweg niet alleen een pittoresk wandelpad zijn, maar ook een nuttige en veilige verbinding in het dorp of tussen twee dorpen vormen”, aldus Sonja De Becker, voorzitter van Landelijke Gilden en Boerenbond.
Tot slot is ook de afstemming met het ruimtelijk beleid één van de sterke punten van het nieuwe decreet. Bij de tegenstelling tussen het tracé van een bestaande buurtweg en een voorgenomen verkaveling of bouwproject, moet momenteel een dubbele procedure gevolgd worden. Met het nieuwe decreet kan de beslissing over de aanleg, wijziging, verplaatsing of opheffing van een gemeenteweg geïntegreerd worden in de goedkeuringsprocedure van een ruimtelijk uitvoeringsplan of van een vergunning.
Hoewel dit decreet een belangrijke stap voorwaarts is, blijven er voor Boerenbond en Landelijke Gilden toch enkele belangrijke aandachtspunten. “De omschrijving van een ‘gemeenteweg’ en het bijhorende beheer, blijven vaag. Verder is er geen overgangsperiode voorzien. Vooral voor buurtwegen die totaal verdwenen zijn en die privé-eigendom zijn, is dit problematisch. Tot slot is voor de actualisering van de oude Atlas der Buurtwegen geen einddatum voorzien.” Daarom hoopt De Becker dat er nog bijsturingen mogelijk zijn tijdens het politiek debat: “We moeten absoluut vermijden dat deze onvolkomenheden op het terrein leiden tot nieuwe onduidelijkheden.”
