Fairebel waagt zich aan eerlijke appelen en peren

Fairebel, het merk van de coöperatieve Faircoop, verkoopt al meer dan tien jaar melkproducten. Melkveehouders bundelden tijdens de melkcrisis van 2009 de krachten om een merk in de markt te zetten dat hen een eerlijke vergoeding garandeert. “Ook toen dicteerde de grote distributie de prijzen”, zegt voorzitter Erwin Schöpges. “De melkboer stond erbij en keek ernaar hoe de prijsdruk alsmaar groter werd en de rentabiliteit van zijn bedrijf in het gedrang kwam.” Intussen levert de groep jaarlijks 13 miljoen liter melk aan zowat alle grote supermarkten in België.

Nu zet Faircoop de stap naar fruit, voorlopig met 25 telers. Volgens dezelfde duurzame principes zijn nu ook Belgische appelen en peren van Fairebel te koop. “Onze sector staat al enkele jaren zwaar onder druk”, vertelt Xavier Laduron, fruitteler uit de streek van Visé en fruitverantwoordelijke bij Faircoop. “Een belangrijke afzetmarkt viel van de ene op de andere dag weg door de boycot van Rusland, en de overheid moet steeds weer met steunmaatregelen tussenkomen om faillissementen te vermijden.”

Dat kan volgens Laduron zo niet verder: “De drang naar steeds goedkopere producten en steeds meer overheidssteun, kan niet blijven duren. Belastinggeld moet gebruikt worden om ziekenhuizen te bouwen, en niet om fruitbedrijven te subsidiëren. Enkel een eerlijke consumentenprijs voor een kwalitatief hoogstaand product uit eigen land kan er voor zorgen dat onze bedrijven weer gezond worden, dat we een eerlijke vergoeding voor onze producten ontvangen, dat wij onze medewerkers fatsoenlijk kunnen betalen en dat dit product ook morgen nog in de rekken zal liggen. Faircoop is synoniem voor deze eerlijke handel. Bovendien heeft de coöperatieve het merk en de visibiliteit. En daarom hebben we deze samenwerking op poten gezet.”

Supermarkten aarzelen

Voorlopig stappen enkel Carrefour en enkele zelfstandige buurtsupermarkten mee in het verhaal. Die voorlopig beperkte interesse van de supermarktketens wekt wat wrevel op, zo bleek tijdens een persconferentie.

Laduron, die mee aan tafel zat bij de onderhandelingen, had gedacht dat het sneller en makkelijker zou gaan. "We krijgen altijd te horen dat het een fantastisch project is, maar uiteindelijk zeggen de supermarkten dat het nu niet het moment is. Wanneer dan wel? Wij zijn klaar, we wachten op een signaal. Geef ons een kans."

Delhaize zegt dat elk initiatief ter ondersteuning van de Belgische land- en tuinbouw goed is, maar houdt liever vast aan zijn eigen systeem. "Wij geven een correcte vergoeding aan onze Belgische telers. Ons eigen systeem is succesvol en onze telers zijn er tevreden over. Als we producten zouden afnemen van Fairebel, zouden we van onze eigen telers geen producten meer kunnen afnemen", zegt woordvoerder Roel Dekelver. Delhaize zegt zoveel mogelijk voor Belgische appelen en peren te kiezen, maar voert soms ook in uit het buitenland.

Een gelijkaardige reactie is bij Colruyt te horen. "Hoewel we deze initiatieven een warm hart toedragen, hebben we besloten om er vandaag niet op in te gaan", zegt woordvoerster Hanne Poppe. "We zijn als Colruyt Group namelijk al erg actief rond appelen en peren, en we zetten ons al een tijdje in voor een duurzame ondersteuning van de Belgische landbouw. Daarnaast bieden we momenteel verschillende referenties van Jonagoldappels en Conferenceperen aan, en uitbreiding van dit assortiment zou momenteel contraproductief zijn. We doen de deur echter niet volledig dicht en volgen dit zeker verder op om eventueel ons standpunt op termijn te herbekijken."

“In 2009 verklaarden velen ons voor gek”, herinnert Schöpges zich. Maar de distributie heeft volgens hem intussen begrepen dat de landbouw een plaats heeft in de winkels. Meer nog: “Zonder de distributie waren we nooit in ons project geslaagd. De aanvankelijke achterdocht in de relaties hebben plaats gemaakt voor een constructieve samenwerking tussen alle schakels in de keten, van landbouwer tot en met de winkeluitbater. En daar zijn we allemaal beter van geworden. De producent, verwerker en distributie ontvangen elk een eerlijke vergoeding voor hun werk, en de consument krijgt een kwaliteitsvol Belgisch product.”

Meerprijs

De appelen en peren van Fairebel zijn duurder voor de consument, geeft Laduron toe. "Het zijn dezelfde appelen, maar het grote verschil is dat ze fair zijn. De Belgische fairtrade heeft een kostprijs. Onze productiekosten zijn hoger dan in de rest van Europa en de wereld." Twee kilogram Fairebel-fruit kost bij Carrefour 5,99 euro, 1 kilogram 3,18 euro. Om de consumenten te sensibiliseren start Faircoop een campagne in enkele kranten en op social media. “Het gaat niet om meer geld te krijgen voor één schakel in de keten, maar net om eerlijke prijzen te vragen. De consument is daar klaar voor en het is aan ons om dit te promoten en hen mee te trekken.”

Unieke samenwerking

Erwin Schöpges verheugt zich over deze samenwerking, die een primeur is in Europa: “Fairebel is een succesverhaal voor de melkboeren. Wij zijn solidair met de fruittelers, die zich nu in eenzelfde precaire situatie bevinden als wij tien jaar geleden. Ze zijn bijzonder welkom, en we zullen er alles aan doen om ook van Fairebel-appels en peren een succesverhaal te maken.”