EU-aardappelketen maakt CIPC-reinigingsprotocol bekend

De Europese aardappelketen heeft een reinigingsrichtlijn opgesteld dat aardappeltelers, - handelaars en -verwerkers moet helpen om het residu van chloorprofam, beter gekend onder de handelsnaam CIPC, in aardappelbewaarplaatsen te reduceren. Europa heeft het gebruik van het middel verboden vanaf het seizoen 2020-2021. CIPC is echter nog aanwezig in de bewaarloodsen, in vrachtwagens en in de verwerkende fabrieken. “Om kruiscontaminatie te vermijden, is een grondige reiniging absoluut nodig”, zegt Belgapom.

Na een rapport van de Europese voedselveiligheidsautoriteit EFSA heeft de Europese Commissie beslist om een verbod in te stellen op chloorprofam, een veel gebruikte kiemremmer in de aardappelteelt. Omdat de kristallen van chloorprofam of CIPC zich in de constructie van bewaarloodsen of opslagplaatsen vastzetten, kan het middel tot 15 jaar na gebruik nog teruggevonden worden op de aardappelen. Vandaar dat de aardappelsector al eerder waarschuwde voor de impact van het CIPC-verbod.

Om te vermijden dat Europa vanaf seizoen één een onwerkbare maximale residulimiet oplegt, is de Europese aardappelsector in gesprek gegaan met de Europese Commissie om een tijdelijke residulimiet toe te laten. “Gezien het feit dat chloorprofam tot 15 jaar na gebruik nog neerslaat in loodsen, zou een residulimiet van 0,01 ppm die voorop was gesteld, het einde betekenen van de aardappelteelt in de EU”, legt Romain Cools van Belgapom uit. “De Commissie had oren naar onze argumenten, maar we moeten als sector wel aantonen dat het ons menens is om het verbruik van CIPC te bannen.”

Dat doet de Europese aardappelsector, verenigd in de Potato Value Chain, door een reinigingsprotocol uit te vaardigen voor materiaal en bewaarplaatsen voor de aardappelteelt. De richtlijnen en de checklist die onderdeel uitmaken van dit protocol zijn intussen bekendgemaakt. Via een reeks foto’s en een infografiek wil de aardappelketen iedereen wijzen op de noodzaak van deze reiniging. Dat is de enige manier om Europa te overtuigen een tijdelijke maximale residulimiet die werkbaar is in de praktijk, toe te laten.

Daarnaast is er volgens Belgapom ook nood aan een controle-instrument om illegaal gebruik van chloorprofam op te sporen. “Experten hebben ons gezegd dat elke overschrijding van de maximale residulimiet die hoger ligt dan 1 ppm, wijst op illegaal gebruik van de verboden kiemremmer. In dat geval is er geen sprake van kruiscontaminatie. We willen bekijken met het federaal Voedselagentschap hoe we meteen van bij de start kunnen afdwingen dat een overschrijding van die 1 ppm leidt tot een vernietiging van de aardappelen in de loods”, verduidelijkt Cools.

Als derde stap wil de Belgische aardappelketen ook een bemonsteringsplan opstellen. Daarbij is het de bedoeling om de maximale residulimiet in een 1.000-tal bewaarloodsen vrijblijvend op te volgen. “Aan de hand van dit bemonsteringsplan kunnen we Europa bewijzen dat we stappen vooruit zetten en bewerkstelligen dat de tijdelijke maximale residulimiet slechts gradueel in de tijd wordt afgebouwd, en op die manier werkbaar blijft voor iedereen.”

Het moet volgens Belgapom duidelijk zijn dat het de aardappelketen menens is. “Er wordt een enorme inspanning gevraagd van iedereen in de keten, van telers tot handelaars en verwerkers. Dit thema staat daarom ook hoog op de agenda binnen onze brancheorganisatie Belpotato.be”, klinkt het. De federatie wijst erop dat het verbod op CIPC niet is ingegeven door een irrationele angst voor chemische middelen. “Het gaat om een gezondheidsprobleem. Daarom moeten we ons als sector bewust van zijn en de nodige veerkracht tonen om het gebruik van dit middel te bannen, ook al is het een middel dat zeer goed werkt”, zegt Cools.

Vanuit de brancheorganisatie Belpotato.be zal aan de EU wel de vraag gesteld worden om in het licht van de coronacrisis, die de aardappelsector zwaar treft, de grondige reiniging uitzonderlijk met één jaar uit te stellen. Maar dat uitstel zou er alleen komen voor telers van wie de afleverdatum van de contracten niet kan nagekomen worden. Wellicht zou het ophalen van de aardappelen met één tot twee maanden vooruit kunnen geschoven worden omdat een aantal verwerkende fabrieken gesloten of gedeeltelijk gesloten zijn als gevolg van de coronapandemie. “Maar wie de kans heeft om de grondige reiniging nu al te doen, moet dit niet als reden aangrijpen om dit uit te stellen”, waarschuwt Cools. Er staat volgens hem te veel op het spel om laksheid aan de dag te leggen.

In het licht van het langer bewaren van de oogst van vorig jaar zal aan Europa ook gevraagd worden om het verbod op het gebruik van CIPC met 14 dagen te verlengen, tot 15 juli in plaats van 30 juni. Belgapom verwacht hier niet meteen problemen omdat andere lidstaten het CIPC-verbod op een nog latere datum laten ingaan. “Maar voor de telers die hun oude oogst langer moeten bewaren, kan het wel een wereld van verschil maken”, klinkt het nog.