"Driekwart wereldbevolking leeft in 2050 in steden"

Steeds meer mensen ruilen het platteland in voor de stad. Metropolen met dertig miljoen inwoners zijn geen uitzondering. Meer nog, tegen 2050 zal driekwart van de wereldbevolking in de stad wonen. Hoe kunnen steden die toestroom blijven absorberen zonder dat de basisvoorzieningen in het gedrang komen? Dat is de vraag waar het derde Wereld Urbanisatie Forum, in Vancouver, dezer dagen een antwoord op tracht te vinden.

Academici, beleidsmensen, NGO's en lokale experten uit 157 landen zitten in Vancouver van 19 tot 23 juni samen om een van de grootste uitdagingen van de 21ste eeuw het hoofd te bieden. Chris Kesteloot, stedenbouwkundige van de afdeling sociale en economische geografie aan de Katholieke Universiteit Leuven, schetst de contouren van de problematiek. "Verstedelijking heeft altijd geleid tot economische en culturele vooruitgang", zegt Kesteloot. "Toenemende verstedelijking is dus een goed teken".

Toch staan we voor zeer grote uitdagingen. Kesteloot ziet twee grote problemen. Enerzijds is er het probleem van de infrastructuur. Dat gaat van watervoorziening, huisvesting en transport, tot het afvoeren van al het geproduceerde afval van die miljoenen inwoners. Een ander probleem is dat er in de metropolen vaak sprake is van twee steden in een stad. "De stad van de economische en politieke machthebbers en welgestelden staat in schril contrast met de informele, perifere stad van de sloppenwijken", zegt Kesteloot.

En dat is niet alleen een probleem van ontwikkelingslanden. "Ook de brandende banlieues in Parijs zijn een voorbeeld van een tweede stad van verworpenen". Met de Belgische steden zal het zo'n vaart niet lopen. "De arbeidersklasse heeft in de negentiende eeuw onze steden mee vorm gegeven. Ook arme mensen hebben in België altijd in het centrum van de stad gewoond. Veel allochtonen wonen ook nu in het centrum. In veel andere Europese steden is dat niet het geval. Vandaar dat Brussel nooit zo zal branden als de banlieues in Parijs", zegt Kesteloot.

De problemen van toenemende urbanisatie rijzen nog veel meer in ontwikkelingslanden. De oorzaken en gevolgen van de toenemende urbanisatie zijn op de verschillende continenten zeer divers. "Zowel in China, India als Zuidoost-Azië kan je de situatie grotendeels vergelijken met de industriële revolutie uit de negentiende eeuw bij ons. Mensen reageren op een vraag vanuit de steden naar arbeidskrachten. Je kan ook daar verwachten dat zodra de vlucht van het platteland naar de stad mindert, de arbeiders zich gaan verenigen en vakbonden voet aan de grond krijgen", zegt Kesteloot.

Afrika is een ander verhaal. "Je mag de situatie niet veralgemenen, maar in Sub-Sahara Afrika zoeken de mensen in de steden eerst veiligheid, gezondheidszorg en onderwijs. Of ze verlaten de landbouw vanwege de concurrentie van goedkope, gesubsidieerde landbouwproducten uit het noorden". Latijns-Amerika kent sinds 1950 de grootste vlucht naar de steden. "Je mag de vindingrijkheid en overlevingsdrang van mensen ook niet onderschatten. Zo hebben inwoners van sloppenwijken in New Mexico hun woningen en infrastructuur door zelforganisatie sterk verbeterd", besluit Kesteloot.