Crelan: “Stikstofonzekerheid weegt fors op investeringsbereidheid Vlaamse landbouwers”

Eerder deze week maakte Crelan zijn halfjaarlijkse cijfers bekend. Daarbij viel ons vooral volgende passage op: “De totale productie van professionele kredieten bedraagt 892 miljoen euro (-8,6%). De onzekerheid in verband met de stikstofreglementering in het noorden van het land blijft sterk wegen op de investeringsbereidheid van de Vlaamse landbouwers.” VILT contacteerde de verantwoordelijke voor de kredieten in de land- en tuinbouw bij Crelan voor meer achtergrond bij deze vaststelling.

Wallonië versus Vlaanderen

“In het zuiden van het land blijft de kredietproductie in landbouw op een hoog niveau”, stelt Vranken. “Waalse landbouwers houden een normaal investeringsritme aan, maar in Vlaanderen merken we sinds halfweg vorig jaar een duidelijke terugval. Daarmee wordt nu ook in de cijfers duidelijk wat iedereen al zag aankomen: alle investeringen die stikstofgerelateerd zijn, blijven uit.” Volgens de kredietspecialist van Crelan is dat geen goed nieuws, want dat betekent dat ook alle investeringen in milieutechnieken in Vlaanderen on hold staan. “Op die manier wordt het de sector onmogelijk gemaakt om verder te verduurzamen”, klinkt het.

Het zijn vooral de grondloze intensieve veebedrijven die niet langer investeren. “Vandaag zijn deze bedrijven goed voor slechts twee procent van de nieuwe kredietproductie en dat is heel opmerkelijk”, aldus Vranken. Deze bedrijven kunnen niet langer in nieuwe stallen of renovaties van bestaande stallen investeren omdat zij niet weten wat de toekomst brengt en omdat ze geen vergunningen krijgen. “Zekerheid en vertrouwen zijn onontbeerlijk om ondernemers de nodige investeringen te laten doen en door stikstof ontbreken beiden vandaag.”

Grond en materieel

Vranken wijst erop dat stallenbouw veel zwaarder doorweegt in de kredietportefeuille van een bank omdat het over veel grotere bedragen gaat dan de vervanging van materieel of de aankoop van grond. Toch zijn die twee laatste posten sinds begin dit jaar goed voor meer de helft van de landbouwkredietproductie van Crelan. “Grondtransacties maken in de eerste zes maanden van dit jaar ongeveer 36 procent uit van de totale kredietverstrekking aan landbouw. Materieel staat op de tweede plaats met 18 procent”, aldus Vranken.

Volgens hem staan de grondtransacties al een paar jaar op een hoog niveau. Maar de investeringsbereidheid van landbouwers in materieel is vaak conjunctuurgebonden. Het is dan ook niet verwonderlijk dat vooral in de sectoren akkerbouw en melkvee op dat vlak vlot is geïnvesteerd de afgelopen zes maanden. “Deze sectoren hebben vorig jaar een goed financieel resultaat neergezet”, zegt Vranken. Zo ging ongeveer 13 procent van de kredietverstrekking naar pure akkerbouwbedrijven. “En dan gaat het voornamelijk om grond en materieel, want ook de bouw van loodsen is niet evident, hoewel die geen stikstof uitstoten. Eigenlijk zijn alle investeringen waar landbouwers een vergunning voor nodig hebben, er serieus op achteruitgegaan in Vlaanderen.”

Innovatie en drive

Maar er zijn ook positieve vaststellingen, meent Crelan. Zo is de tuinbouwsector, die zwaar getroffen werd door de sterk gestegen energieprijzen, de crisis vrij goed doorgekomen. “Vaak hebben ze hun teeltschema bijgestuurd en zijn ze op die manier door een financieel moeilijke periode geraakt”, meent Vranken. Hij roemt ook het innovatieve karakter van de sector. “Glastuinbouwbedrijven moeten tegen 2030 hun uitstoot ook fors terugschroeven. Daarom zijn ze nu al volop op zoek naar alternatieve energiebronnen. Dat vertaalt zich nog niet meteen in een grote massa aan vergunningsaanvragen, maar ze zijn zich wel volop aan het oriënteren. Wkk’s zijn niet langer een optie, maar er wordt bijvoorbeeld gekeken naar waterstof of de plaatsing van zonnepanelen op een waterbassin.”

Wat ook opvalt, is dat er nog steeds jonge landbouwers starten in de sector. “Het aantal aanvragen voor zogenaamde eerste installaties blijft eigenlijk op peil”, vertelt de Crelan-kredietspecialist. “Zowat in elke sector zien we dat er nog instroom is. Dat is gegeven de omstandigheden toch wel opmerkelijk.” Volgens Vranken bewijst dit dat de sector nog steeds toekomst heeft. Dat leidt hij ook af uit de drive die hij nog steeds bij heel wat landbouwers voelt.

Binnen de huidige context is Crelan vrij tevreden over de eigen kredietproductie. “De behoefte om te investeren, is bij een aantal landbouwers noodgedwongen weggevallen. Dat heeft meteen impact op het aantal kredietaanvragen. Maar als we het aantal aanvragen vergelijken met de daadwerkelijke kredietverstrekking, wat wij de hit ratio noemen, dan is die bij Crelan stijgend”, besluit Vranken.