Beheerovereenkomst ruraal onroerend erfgoed in de maak

De Vlaamse Landmaatschappij (VLM) werkt aan een voorstel om landbouwers financieel te vergoeden voor de bescherming van onroerend erfgoed op hun akkers. “Dat zou kunnen via een systeem van beheerovereenkomsten, zoals dat reeds bestaat voor agrarisch natuur- en milieubeheer”, stelt archeoloog Karl Cordemans van de VLM.

Het voorstel staat beschreven in een nieuwe publicatie ‘Heritage Management of Farmed and Forested Landscapes in Europe’, dat gaat over het spanningsveld tussen land- en bosbouw en het beheer van ruraal erfgoed. Dertien Europese regio’s, waaronder Vlaanderen, werkten inhoudelijk mee aan het boek.

De voorgestelde regeling houdt concreet in dat landbouwers, in ruil voor een financiële compensatie van het inkomensverlies, maatregelen nemen om het rurale erfgoed op hun gronden te bewaren. Dit geldt uitsluitend voor ruraal erfgoed dat momenteel niet kan genieten van financiële ondersteuning. Onder die categorie vallen onder meer gekende archeologische sites (cropmarks, mottes), niet-beschermd bouwkundig erfgoed (kapelletjes, bakhuizen) en waardevolle landschapselementen (houtkanten, bomen). Bovendien worden alleen maatregelen vergoed die de landbouwer zelf kan uitvoeren en waarvoor weinig gespecialiseerde kennis is vereist.

Volgens Cordemans werkt VLM al sinds 2005 aan het ontwerp van een dergelijk model van ‘heritage stewardship’. In samenwerking met verschillende Vlaamse erfgoedorganisaties werden de belangrijkste bedreigingen voor het ruraal erfgoed geïdentificeerd en vervolgens passende beheermaatregelen voorgesteld. Wat opname in het beleid betreft, ziet Cordemans mogelijkheden binnen een nieuw plattelandsprogramma (PDPO III).