"Vlaamse natuurgebieden zijn erg klein"

Het pas door Natuurpunt opengestelde natuurgebied Bos & Heide in Averbode is 600 hectare groot. Met zo'n grote oppervlakte is het een uitzondering in Vlaanderen. Er komen wel vaker nieuwe natuurgebieden en -reservaten bij, maar die zijn haast altijd klein en hebben een versnipperde perceelstructuur. Grote natuurgebieden zijn beter voor de biodiversiteit, minder kwetsbaar en bieden meer recreatiemogelijkheden. Maar we hebben er te weinig, schrijft De Standaard.

De gemiddelde grootte van een reservaat is 34,16 hectare. Er zijn maar 57 reservaten die groter zijn dan 100 hectare. 78 zijn kleiner dan één hectare. "Dat is erg klein", zegt Kris Decleer, de coördinator van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (Inbo). "In het buitenland zijn reservaten gauw duizend hectare en groter". De redenen voor die versnippering zijn te zoeken in de weinig doordachte ruimtelijke ordening en in de ongebreidelde groei van de mobiliteit, de verkavelingswoede en de intensieve landbouw na de Tweede Wereldoorlog.

Grote, aaneengesloten natuurgebieden hebben volgens De Standaard veel voordelen. Ze bieden een betere garantie op het behoud van de biodiversiteit. De soorten krijgen meer leefruimte ter beschikking. Dieren als de otter, bijvoorbeeld, hebben verschillende vierkante kilometers nodig. Een groot gebied is ook beter gebufferd tegen milieuschade zoals verdroging en vermesting. En natuurlijke processen komen er beter tot hun recht: zo is de kwaliteit van het grondwater er beter en krijgen verdwijnende fenomenen als stuifzandduinen weer een kans, luidt het.

Ook niet onbelangrijk is dat een omvangrijk gebied plaats laat voor nevenactiviteiten zoals recreatie. "De natuur kan meer bezoekers aan als de gebieden groot zijn. Kleine gebieden zijn kwetsbaarder bij verstoring", zegt Stefan Versweyveld van Natuurpunt. De milieuvereniging beheert zo'n vijfhonderd natuurgebieden in Vlaanderen, goed voor zo'n 15.500 hectare. "Voor ons tellen niet alleen de bijkomende gebieden. Minstens even belangrijk zijn verbindingen tussen de verschillende gebieden. Want versnippering is een cruciaal probleem voor onze natuur".

De landbouw houdt de oprukkende natuur angstvallig af. "De landbouw koestert nog vaak het oude vijandbeeld ten opzichte van natuurbehoud", vindt Decleer. "Dat is onterecht, want in natuurbeheer schuilen veel mogelijkheden voor de sector: landschapsbeheer, extensieve bioboerderijen, hoevetoerisme, artisanale streekproducten. De overheid zou de moed moeten hebben dit soort reconversie te steunen".

Meer informatie: Natuurgebieden in Vlaanderen