Europese Rekenkamer neemt bedrijfstoeslag op de korrel

Landbouwers krijgen financiële steun van de EU via de bedrijfstoeslagregeling (BTR). De Europese Rekenkamer stelt nu dat de toepassing van de BTR een aantal twijfelachtige kenmerken vertoont, ook al draagt de regeling bij tot de verwezenlijking van hoofddoelstellingen van het GLB. De Europese Commissie krijgt onder meer het advies te focussen op actieve landbouwers.

De bedrijfstoeslagregeling is het voornaamste mechanisme van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) om de landbouwers in de EU financiële steun te bieden. Ze heeft tot doel, de landbouwers aan te moedigen om beter in te spelen op de vraag uit de markt en milieubeschermende landbouwpraktijken te bevorderen. De BTR wordt momenteel toegepast in 17 van de 27 lidstaten en de uitgaven voor de regeling beliepen in 2009 ongeveer 28,8 miljard euro.

De BTR heeft bijgedragen tot de verwezenlijking van twee van de hoofddoelstellingen van het gemeenschappelijk landbouwbeleid, met name de ondersteuning van het landbouwinkomen en het behoud van landbouwgrond in goede landbouw- en milieuconditie. Toch is de algemene conclusie van de Rekenkamer dat de toepassing van de regeling een aantal twijfelachtige kenmerken vertoont.

Zo ontdekte de Rekenkamer gevallen waarin de regeling een stimulans was voor investeringen door partijen die weinig belangstelling hebben voor landbouw als activiteit, maar gebruik maken van de door de BTR gegarandeerde opbrengsten. Cijfers heeft de Rekenkamer niet, maar volgens Michel Cretin gaat het niet om geïsoleerde gevallen.

In het verslag wordt ook duidelijk dat de BTR vooral ten goede komt aan enkele grote begunstigden. Dat in sommige lidstaten de vestiging van nieuwe landbouwers gehinderd wordt door de bestaande voorwaarden voor het verkrijgen van toeslagrechten die aanzienlijke investeringen kunnen vergen, is de Rekenkamer een doorn in het oog.

Cretin en de andere leden zijn ook de mening toegedaan dat de definities van subsidiabele grond en landbouwactiviteiten onnauwkeurig zijn. “Dit heeft tot gevolg dat landbouwers betalingen kunnen ontvangen zonder enig onderhoud te hoeven verrichten”, aldus Cretin, “bovendien is er geen rechtstreeks verband tussen het niveau van de BTR-steun en de gemaakte kosten om de grond in goede landbouw- en milieuconditie te houden.”

Op basis van haar bevindingen heeft de Rekenkamer aan de Europese Commissie een aantal aanbevelingen ter overweging voorgelegd. Zo vraagt zij dat steun gericht zou worden op ‘actieve’ landbouwers. Subsidiabele grond en landbouwactiviteiten dienen duidelijker te worden omschreven zodat activiteiten die de landbouwproductiviteit niet verhogen, alsmede niet voor landbouw gebruikte percelen worden uitgesloten.

De Rekenkamer adviseert om ook rekening te houden met de kosten van activiteiten die een positieve bijdrage leveren aan het behoud en de
verbetering van het milieu. Tot slot krijgt de Commissie het advies om de waarde van de toeslagrechten te baseren op de actuele landbouwomstandigheden in de verschillende regio’s van de EU en te streven naar een evenwichtiger verdeling van de BTR-steun onder de landbouwers.

Meer info: Speciaal verslag Rekenkamer over de bedrijfstoeslagregeling