Zeewier-, oester- en mosselkweek op de Noordzee?

Na twee jaar van experimenteren en onderzoek stellen wetenschappers en bedrijven de resultaten voor van onderzoeksprojecten naar aquacultuur op twee locaties: dichtbij de kust van Nieuwpoort (oesters, zeewier en sint-jacobsschelpen – project Value@Sea) en verder op zee, in de Belgische windmolenparken (mosselen – project Edulis).

Het project Value@Sea toonde voor het eerst aan dat de kweek van platte oesters in de Belgische Noordzee biologisch én technisch haalbaar is, en zette de eerste stappen naar zeewierkweek in ons deel van de Noordzee.

• Oesters werden na twee groeiseizoenen tot commerciële grootte opgekweekt in manden en korven.

• De kweek van sint-jacobsvruchten bleek (nog) niet haalbaar door het ontbreken van kwalitatief uitgangsmateriaal (jonge schelpjes).

• Het experiment rond de kweek van zeewier tenslotte, op verticaal opgehangen textielmatten, toonde aan dat de sterkte van de ophanginstallatie en de keuze van het technisch textiel belangrijk zijn.

 “Technisch en biologisch hebben we flink wat knowhow verworven, en de eigenschappen van de producten zijn veelbelovend”, weet ILVO-aquacultuurexpert Daan Delbare. “De oesters zijn vlezig en het zeewier stevig en knapperig. De stap naar mechanisatie en de schaalsprong boven het wetenschappelijk experiment moeten we nog maken. Pas dan weten we of er sprake kan zijn van een economisch haalbaar verhaal. Vooral voor ongewenste spontane begroeiing van de installaties moeten we nog een oplossing vinden, want die verhindert een goede doorstroming – en dus voorziening van voedingsstoffen – en het verzwaart de installaties.”

Partner Brevisco bevestigt dat Value@Sea de kennis een flinke boost heeft gegeven, en dat de samenwerking binnen een breed consortium zijn vruchten heeft afgeworpen. “Als dragende actor van alle maritiem technische activiteiten gerelateerd aan onze knowhow heeft Value@Sea sterk bijgedragen om onze kennis en kunde verder aan te scherpen”, reageert Stephanie Debels van Brevisco. “We geloven in de toekomst van maricultuur voor verschillende actoren en sectoren onder de noemer samenwerking.”

Het tweede project, Edulis, heeft kunnen aantonen dat het zowel biologisch als technisch mogelijk is om mosselen te kweken in de windmolenparken op 30 tot 50 km van de Belgische kust. Dat gebied zou op die manier meer dan één doel tegelijk kunnen dienen.

• De experimenten leidden tot een smakelijke kwaliteitsmossel die goed gevuld is en voldoet aan alle voedselveiligheidsvoorschriften.

• De opbrengst is gelijkwaardig aan hangcultuur uit Nederland en Ierland, én de mosselen groeien sneller dan mosselen uit bodemcultuur (marktklare mosselen in 15 in plaats van 24 maanden).

Dé grote uitdaging is installaties ontwerpen die bestand zijn tegen de soms extreme Noordzee-omgeving. Investeren in robuuste, gemakkelijk te onderhouden en veilige systemen, inclusief vaartuigen, is volgens de onderzoekers een must, al zal dat de algemene productiekost omhoog stuwen. Daarnaast bleek dat de dimensionering en de organisatie van de windparken niet optimaal is voor voedselproductie, wat logisch is gezien ze daar niet voor zijn ontworpen. Ook de afstand tot de kust vormt een uitdaging voor technische, praktische en economische haalbaarheid. Bij het ontwerpen van toekomstige windparken dient hierop gelet te worden om beide activiteiten te kunnen combineren.

“Edulis heeft ons een duidelijk beeld verschaft van de kosten en baten van mosselkweek in de Noordzee”, zegt Margriet Drouillon, Senior Business Developer Aquacultuur en Blue Life Sciences aan de Universiteit Gent. “Indien we werkelijk mosselkweek op commerciële schaal beogen, zullen we fors moeten inzetten op de ontwikkeling van kennis aangaande de economische haalbaarheid van mosselkweek in de windparken. Ook zullen we andere pistes verkennen voor meervoudig ruimtegebruik op zee, met de nodige aandacht voor duurzame productie.”

Het project werd gefinancierd met private middelen, Vlaamse en Europese steun.