SALV pleit voor meer structurele beleidsaanpak mentaal welzijn bij landbouwers

Mentaal welzijn

Het welbevinden en het mentaal welzijn in de Vlaamse land- en tuinbouwsector blijft een heikel punt, zo blijkt uit gegevens van diverse instanties als Stichting voor Innovatie & Arbeid, Boeren op een Kruispunt, Agentschap Landbouw en Zeevisserij en ILVO. Uit de onderzoeks- en monitoringrapporten van ILVO, het Agentschap Landbouw en Zeevisserij en het eigenlijke actieplan welbevinden blijkt dat regelgeving met stip op één staat als voornaamste stressfactor. Bijna drie kwart van de landbouwers geeft aan dat het landbouwbeleid de bedrijfsvoering onvoldoende ondersteunt en vindt dat de administratieve taken hem/haar fysiek en mentaal uitputten. Uit dezelfde enquête van het agentschap blijkt dat de impact van het natuur-, milieu- en klimaatbeleid ongeveer 72 procent van de landbouwers onrust geeft.

Weerbaarheid en veerkracht

Om dit tij te keren pleit SALV voor een landbouwtoets, waarbij de socio-economische impact van beleidsvoorstellen moet gemeten worden. Daarnaast stelt de adviesraad dat een welzijnstoets de doorwerking van beleidskaders op het persoonlijk welbevinden in kaart moet brengen.

Volgens SALV is een actiever en breder socio-economisch beleid nodig om inherente kwetsbaarheden van de land- en tuinbouwsector te verhelpen en om een faire prijsvorming te realiseren. "Ondanks inspanningen op vlak van weerbaarheid en veerkracht ontsnappen zulke kwetsbaarheden immers aan het indijkvermogen van de individuele land- en tuinbouwer, denk aan internationale prijsvorming en de spelregels van het handelsbeleid, onevenwichtige marktrelaties doorheen de agrovoedingsketen", klinkt het.

De raad vraagt om de bestaande acties tot ondersteuning van welbevinden, veerkracht en weerbaarheid in de sector verder te zetten en te blijven faciliteren. Daarnaast doet de adviesraad enkele aanbevelingen om het beleid rond veerkracht, weerbaarheid en psychisch welzijn verder te versterken.

Innovatie, begeleiding, onderwijs en vorming

Weerbaarheid en veerkracht op persoonlijk en bedrijfsniveau moeten ondersteund worden door innovatie, onderwijs en vorming met speciale aandacht voor jonge boeren. “Een inclusief en doeltreffend innovatiebeleid, een gemoderniseerd onderwijs- en vormingenlandschap en toegang tot een aanbod van onafhankelijke begeleiding en advisering zijn belangrijke beleidssleutels om weerbaarheid op bedrijfsniveau en veerkracht op persoonlijk niveau te ontwikkelen”, klinkt het bij SALV. Drempels voor land- en tuinbouwers om hulp te zoeken en de stap tot begeleiding te zetten moeten volgens de adviesraad verlaagd worden. De raad onderstreept daarbij het belang van sensibilisering omtrent loopbaanbegeleiding, ook bij jonge boeren. Loopbaanbegeleiding kan de landbouwer begeleiding op maat aanbieden of hen doorverwijzen naar geschikte, gespecialiseerde hulp of begeleiding.

SALV benadrukt in zijn adviesnota dat de verschillende initiatieven en acties rond monitoring en de eigenlijke ondersteuning van persoonlijk welbevinden beter op elkaar afgestemd moeten worden. Naast de monitoring van land- en tuinbouwers is het in kaart brengen van het welbevinden van werknemers in de primaire sector en de zeevisserij volgens SALV nog een aandachtspunt. Tot slot wijst de raad op het gebrek aan specifiek budget voor het actieplan welbevinden dat zelf onvoldoende waarborg biedt voor de continuïteit ervan. De adviesraad besluit dat een financiële waarborg de continuïteit van beleidsondersteuning op het gebied van welbevinden moet garanderen.