"Keuze voor duurzame landbouw vergt inkomenssteun boer"

Het Algemeen Boerensyndicaat, Boerenbond en BioForum ondersteunen de Europese Commissie in haar streven naar een meer duurzame landbouw. "Daarbij moet een evenwicht gezocht worden tussen de economische leefbaarheid van het landbouwbedrijf, de ecologische voetafdruk van de bedrijfsvoering, de sociale status van het landbouwersgezin en de maatschappelijke waardering voor landbouw", luidt het.

De weg naar een meer duurzame landbouw is een leidraad voor de diverse vormen van landbouw: dierlijke en plantaardige productie, intensieve en extensieve productie, kleine en grote bedrijven, exportgerichte bedrijven en bedrijven gericht op de lokale markt, voor gangbare en biologische landbouw. Het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) moet de zeer diverse Europese landbouw begeleiden en stimuleren richting meer duurzaamheid en van elkaar doen leren.
 
Duurzame landbouw houdt meer rekening met de ecologische draagkracht van de aarde en speelt in op de maatschappelijke verwachtingen. Dit vraagt de nodige inspanningen die in de huidige context - waar de vrije markt centraal staat - onvoldoende vertaald worden in een prijs die loon naar werken biedt. "Dit zet de economische leefbaarheid onder druk", waarschuwen de Vlaamse landbouworganisaties, "en leidt er verder toe dat ecologische of maatschappelijke doelstellingen niet worden gehaald, wat afbreuk doet aan de maatschappelijke waardering voor landbouw." De landbouw komt zo in een sociaal zwakke situatie te staan, wat de voedselzekerheid in gedrang kan brengen.
 
"Een sterk GLB met voldoende middelen kan dit doorbreken", klinkt het eensgezind. Het Algemeen Boerensyndicaat, Boerenbond en BioForum dringen er daarom op aan de negatieve impact voor de Vlaamse landbouw van de voorgestelde herverdeling van het GLB-budget tussen de lidstaten terug te dringen. Dat kan door onder meer rekening te houden met de budgetverdeling tussen de lidstaten van beide pijlers van het GLB en met verschillen in kostenstructuur, koopkracht en levensduurte. Dit moet minstens leiden tot een groter budget voor pijler 2 in Vlaanderen dan nu het geval is.
 
De directe betalingen zijn een belangrijk beleidsinstrument om de landbouw te ondersteunen richting meer duurzaamheid. "Daar moet dan wel een volwaardig budget tegenover staan", aldus de landbouworganisaties, die erkennen dat het vasthouden aan de historische referentie niet houdbaar is. "De uitbetaling van directe betalingen moet duidelijker gelinkt zijn aan de beleidsdoelstellingen die ze willen bereiken", menen ze.

Inkomenssteun voor de boeren vormt naar verluidt een buffer tegen de toenemende prijsvolatiliteit. "Het vergoedt daarenboven de extra kosten die de Europese boeren moeten maken door de strengere Europese normen in vergelijking met het buitenland. Tenslotte compenseert het de boeren voor het leveren van maatschappelijke diensten zoals het onderhoud van het landschap." Algemeen moet inkomenssteun de boer toelaten om boer te blijven op een leefbaar en performant familiaal landbouwbedrijf.

De landbouworganisaties verwachten wel een voldoende geleidelijke overgang naar een nieuw systeem om genomen investeringbeslissingen niet te compromitteren. Het Algemeen Boerensyndicaat, Boerenbond en BioForum kunnen zich daarom ook niet vinden in de door de Europese Commissie vooropgestelde regionale flat rate. Zij noemen een universele hectarepremie "non-beleid" dat enkel zal resulteren in hogere pacht- en grondprijzen en niet ten goede zal komen aan de actieve boer, noch aan het milieu.

Tot slot vragen de Vlaamse landbouworganisaties een Europees kader waarbinnen de lidstaten een passende definitie van het begrip 'actieve boer' kunnen uitwerken, rekening houdend met de verbredingsactiviteiten op een multifunctioneel landbouwbedrijf (bv. korte keten activiteiten, hoevetoerisme, landbouw-educatieve activiteiten, zorgboerderijen, enz.). Deze definitie moet de GLB-ondersteuning uit beide pijlers reserveren voor de actieve boer, de partner op weg naar een meer duurzame landbouw.

Lees morgen de reactie van de Vlaamse landbouworganisaties op de GLB-vergroening.