Eurostat werpt een blik op de EU-aardappelproductie van 2023

Alle EU-lidstaten produceerden vorig jaar samen 48,3 miljoen ton aardappelen. In vergelijking met het jaar ervoor is dit geen slechte oogst voor de EU. Op lange termijn doorbreken deze productiecijfers echter niet de grote dalende trend die al meer dan twee decennia gaande is. In vergelijking met 2000 is het productieniveau 36,7 procent gedaald. Dit hoeft niet te verbazen als de areaalcijfers naast de productiecijfers worden gelegd. Want in diezelfde periode is ook het aardappelareaal in de EU meer dan gehalveerd van 3 miljoen hectare tot 1,3 miljoen hectare. Het grootste deel van deze daling is toe schrijven aan veranderingen in Polen, waar het aardappelareaal in 2023 85 procent kleiner was dan in 2000. Op België, Frankrijk en Denemarken na daalde het aardappelareaal bovendien in alle EU-landen met meer dan 10 procent.

Concentratie in drietal landen

De aardappelproductie in de EU is geconcentreerd in een drietal landen. Duitsland is de grootste aardappelproducent in de EU. Zo nam Duitsland vorig jaar 24 procent van de totale EU-productie voor zijn rekening. Frankrijk volgde met 17,9 procent. En samen met Nederland (13,4%) zorgden deze drie landen voor de meerderheid (55,4%) van de geoogste aardappelen in de EU in 2023. Polen (11,6%) en ons land (8,5%) vervolledigen de top vijf. In dezelfde volgorde kan ook de top vijf opgemaakt worden op vlak van aardappelareaal, maar niet op vlak van de meeste aardappelproducerende bedrijven.

Veel aardappelbedrijven, weinig productie

Ongeveer twee derde van het totaal aan aardappelproducerende bedrijven is gevestigd in drie landen: Roemenië (32%), Polen (25%) en Litouwen (7%). In vergelijking met het aardappelareaal kan het grootste contrast gevonden worden in Roemenië. Goed voor bijna een derde van alle EU-aardappelbedrijven maar wel slecht 5,8 procent van het totale EU-aardappelareaal. Dit is grotendeels te wijten aan het feit dat er in Roemenië veel kleine of zeer kleine aardappelboerderijen zijn. Evenzo in Litouwen dat slechts 1,2 procent van het aardappelareaal in de EU uitmaakte in 2023.

Van alle aardappelproducerende bedrijven in de EU genereerde iets meer dan kwart (27%) in 2020 een totale economische output van gemiddeld minder dan 2.000 euro per jaar. Deze aardappelbedrijven exploiteerden ongeveer twee procent van het aardappelareaal in de EU. 63 procent van de bedrijven genereerde minder dan 8.000 euro per jaar en had 7,7 procent van het areaal. Dit wil zeggen dat een klein aantal grote bedrijven, het grootste deel van het aardappelareaal in handen heeft. Zo bewerkten bedrijven met een totale economische output van meer dan 50.000 euro per jaar (14%), 80 procent van het aardappelareaal in de EU in 2020.

Van alle aardappelbedrijven in de EU produceerden slechts 25.000 bedrijven (2,5%) aardappelen volgens de biologische productiemethoden in 2020. Oostenrijk had daarbij het hoogste aandeel van bedrijven (25,6%).

Volatiele prijzen, zowel op producenten- als consumentenmarkt

Door de jaren heen fluctueerde de verkoopprijs van aardappelen aanzienlijk, deels als gevolg van sterke jaarlijkse schommelingen in de productie. Terwijl de ontwikkeling van de consumentenprijzen op EU-niveau in grote lijnen die van de producentenprijzen volgt, kan opgemerkt worden dat de jaarlijkse schommelingen bij de consumentenprijzen over het algemeen meer afgevlakt is. Eurostat geeft ook mee dat de prijsveranderingen voor aardappelen de voorbije jaren vaak sterk verschilden tussen de EU-landen en dat de consumentenprijs niet altijd de producentenprijs volgde. “Zo waren de producentenprijzen van aardappelen in België en Oostenrijk in 2023 lager dan in 2022, terwijl de consumentenprijzen aanzienlijk hoger waren”, aldus Eurostat.

Totale waarde en handel

De geproduceerde aardappelen (inclusief pootaardappelen) hadden in 2023 een waarde van 19,4 miljard euro in 2023. Dit droeg 3,8 procent bij aan de waarde van de landbouwproductie van de EU in 2023. Frankrijk, Duitsland en Nederland hadden samen een aandeel van 65 procent in de waarde van de aardappelproductie in 2023. Opvallend: hoewel Duitsland ongeveer 3 miljoen ton meer aardappelen produceerde dan Frankrijk, was de waarde van de Franse aardappelen 104,9 miljoen euro hoger dan die in Duitsland.

Aardappelen worden voornamelijk verhandeld op de interne markt van de EU. Frankrijk, Nederland en Duitsland zijn hierbij de belangrijkste handelaren. Deze drie landen waren goed voor driekwart van de aardappelexport binnen de EU in termen van waarde. De grootste exportmarkten van de EU voor aardappelen in 2023 in termen van waarde waren Algerije (10%), Egypte (7%), Zwitserland (7%), het Verenigd Koninkrijk (6%), Senegal (6%) en Marokko (5,5%). Ook qua volume waren dit de belangrijkste exportmarkten voor aardappelen, zij het met Zwitserland als grootste (8%). Algerije importeerde in 2023 alleen pootaardappelen uit de EU. Dit was ook de belangrijkste uitvoer naar Egypte en Marokko. Hoofdgewassen aardappelen waren daarentegen de belangrijkste invoer door Zwitserland en Senegal.

Van de EU-landen was Nederland de grootste exporteur naar landen buiten de EU, goed voor meer dan de helft van alle aardappelexport naar landen buiten de EU, zowel in waarde (60,5%) als in volume (58%). De volgende twee grootste exporteurs waren Frankrijk met 12 procent van het volume en Duitsland met 16 procent van het volume.