Bestrijding Aziatische hoornaar: “Is het sop de kool nog waard?”
nieuwsHet seizoen voor de bestrijding van de Aziatische hoornaar loopt stilaan op zijn einde, maar de discussie over de aanpak laait weer op. In de commissie Leefmilieu vroeg Vlaams parlementslid Sanne Van Looy (N-VA) aan minister van Omgeving Jo Brouns (cd&v) hoe doeltreffend de Vlaamse bestrijdingsstrategie nog is, nu het aantal gemelde nesten in 2025 is verdubbeld tot bijna 15.000. Terwijl sommige bestrijders hun campagnes al stopzetten, klinkt op het terrein kritiek dat dit veel te vroeg is. De centrale vraag luidt dan ook: is de bestrijding van de Aziatische hoornaar nog wel kostenefficiënt?
Minister Brouns wees afgelopen week in de commissie op de omvang van het probleem: in 2025 werden bijna 15.000 nesten gemeld, een verdubbeling ten opzichte van voorgaande jaren. Veel nesten zijn moeilijk bereikbaar of onvindbaar. Daarom ligt het aantal effectief verwijderde nesten fors lager, zo werden in 2024 slechts 3.700 nesten geregistreerd. “Ondanks de zware inspanningen op het terrein van imkers, burgers en lokale besturen, kan de opmars van de Aziatische hoornaar momenteel weinig tot niet afgeremd worden”, stelt de minister.
Van Looy benadrukte de exponentiële groei van de hoornaars: “Gemiddeld ontstaan er vijf nieuwe nesten per niet-geruimd nest. Dat betekent dat Vlaanderen een zeer kostbare strijd voert, terwijl omliggende regio’s zoals de provincie Zeeland in Nederland, Wallonië en Frankrijk nauwelijks nog bestrijden.”
Ze vraagt zich af of de Vlaamse inspanningen nog efficiënt zijn en of er geen budget wordt uitgegeven aan een strijd die intussen achterhaald is? "Als de bestrijding niet werkt zoals bedoeld is, moeten we dat eerlijk erkennen. Het natuurbudget is immers beperkt en de middelen zijn vandaag al schaars", aldus Van Looy. "Is het sop de kool nog waard?”
Brouns erkent dat de kosten van de bestrijding blijven stijgen en dat een voortdurende kosten-batenafweging nodig is. Volgens hem moet de focus liggen op de meest kwetsbare plekken, vooral waar de impact op de volksgezondheid het grootst is.
De Aziatische hoornaar uitroeien zal niet meer lukken, maar met gericht beheer blijven we de impact beperken
RATO vzw: cijfers en beleid in de praktijk
De invasieve wespensoort blijft intussen een zware druk uitoefenen op zowel de biodiversiteit als de imkerij. In Oost-Vlaanderen verwerkte RATO vzw tussen eind mei en half oktober 2025 6.064 meldingen, bijna vijf keer zoveel als in 2024. 95 procent van de actieve nesten werden geruimd. Sinds dit jaar focust de organisatie steeds meer op schadebeperking in plaats van populatiebeheer omdat uitroeiing van de soort niet meer haalbaar is. “De Aziatische hoornaar uitroeien zal niet meer lukken, maar met gericht beheer blijven we de impact beperken”, vertelt Joop Verzele, voorzitter van RATO.
Samen met de Brandweerzone Vlaams-Brabant stopt RATO vzw vanaf midden oktober met de systematische bestrijding. “De resterende nesten hangen hoog en veroorzaken weinig overlast. Het verwijderen kost veel tijd en middelen, terwijl we ons moeten concentreren op de zomermaanden wanneer de nesten laag hangen en schade voorkomen kan worden.”
Kritiek vanuit het veld: Nicky Torbeyns
Voor professioneel verdelger Nicky Torbeyns is het stoppen halverwege oktober echter veel te vroeg. “Zolang de nesten leven, produceren ze koninginnen. Nu stoppen zou betekenen dat veel eerdere bestrijdingen praktisch teniet worden gedaan. Eén nest kan tot 500 koninginnen produceren.” Torbeyns benadrukt dat dit jaar veel grote, goed geïsoleerde nesten voorkomen die tot laat actief blijven. “Zolang de temperaturen boven 13 graden liggen, vliegen de koninginnen uit”, waarschuwt hij.
Torbeyns vindt dat de opleidingen voor verdelgers professioneler moeten worden en dat de bestrijding beter kan worden toevertrouwd aan ervaren bedrijven zoals RATO, die 24 op 7 bestrijden. “Cursisten volgen slechts een halve dag opleiding, hoeven geen examen te doen, maar zijn wel na afloop erkend als verdelger. Dat is echt onvoldoende.”
De aanpak van de bestrijding van de invasieve wespensoort verschilt sterk tussen de verschillende lokale besturen in Vlaanderen. De regelgeving is volgens Torbeyns "te versnipperd" en pleit voor een betere Vlaamse gecoördineerde aanpak, zodat inspanningen effectiever en kostenefficiënter zijn.
Effectiviteit en toekomst: een complexe afweging
Het parlementaire debat en de cijfers van RATO tonen dat Vlaanderen te maken heeft met een explosief groeiende invasieve soort, waarvan het beheer steeds kostbaarder wordt. Tegelijkertijd waarschuwen veldwerkers zoals Torbeyns dat te vroeg stoppen met bestrijding de inspanningen deels tenietdoet en de productie van nieuwe koninginnen de situatie volgend jaar kan verergeren.
Vanuit de commissie bleek dat Vlaanderen zich bevindt in een spanning tussen ambitie en realiteit: middelen zijn beperkt, de populatie groeit exponentieel, en omliggende regio’s bestrijden nauwelijks. Het debat over kosten versus effectiviteit, samengevat in de vraag of het “sop de kool nog waard is”, blijft daarmee actueel. Een effectieve aanpak vereist tijdige ingrepen, professionele uitvoering en gecoördineerde strategieën, met een focus op bescherming van biodiversiteit en de meest kwetsbare groepen.
Bron: Eigen berichtgeving
