Agrovoedingssector sterk vertegenwoordigd op economische missie naar VK

Brexit en corona zorgden voor kink in handelsrelaties

Sinds de brexit in 2021 zijn er geregeld spanningen tussen Brussel en Londen. Zo dreef gehakketak over de visserijrechten een wig met Frankrijk en ruziën de Europese Commissie en de Britse regering aanhoudend over het protocol voor Noord-Ierland in het echtscheidingsverdrag, dat douane- en productcontroles heeft ingevoerd tussen de Britse eilanden en Noord-Ierland. Het was voor ons land dan ook afwachten hoe de relaties met het VK geherdefinieerd zouden worden, waarbij van de Belgische kant vooral gestreefd werd naar een relance van de betrekkingen.

Het VK is historisch gezien een belangrijke handelspartner voor ons land, en blijft dat ook vandaag nog. Het is de grootste niet EU-handelspartner en is de vijfde klant (goed voor 26,2 miljard euro) en achtste leverancier (15,5 miljard euro), met als historische sectoren chemische producten, vervoermaterieel, machines en voedingsproducten. Daarnaast staat het VK ook in de top vijf van grootste buitenlandse investeerders in België. 

Belangrijke markt voor agrovoedingssector

Onder de aanwezigen is ook een grote delegatie uit de agro- en voedingssector. De missie wordt dan ook gesteund door AVBS, Belgapom, Boerenbond, Fevia, Unizo, VBT en VLAM. Het vertrek van het VK uit de EU is immers een grote tegenvaller voor de agrovoedingsbedrijven. Vooral chocolade, koekjes, bomen, planten, bloemen, zuivel, aardappelbereidingen, diepvriesgroenten, verse en verwerkte groenten, fruit en vlees vertrekken van Vlaanderen naar de Britse markt. In 2021 werd maar liefst 4 miljard euro aan agro- en voedingsproducten uitgevoerd. Dat is maar liefst 15 procent van de totale uitvoer van Belgische producten naar het Verenigd Koninkrijk en ongeveer 10 procent van de totale uitvoer aan agro-voedingsproducten naar de rest van de wereld.

Voor vele agrovoedingsproducten is de Britse markt echter een zwaargewicht, met uitschieters van een belang van bijna 40 procent van de totale uitvoer van dat product. Het Verenigd Koninkrijk bekleedt bijvoorbeeld voor Belgische groenten en fruit de vierde plaats en voor vleesproducten de vijfde plaats als exportbestemming. “Ondanks het vertrek blijft het Britse eiland dus een nabije en belangrijke markt voor de Vlaamse agro- en voedingssector. Het is dan ook niet verwonderlijk dat sectororganisaties en bedrijven uit de sector deelnemen aan de missie”, klinkt het in een gezamenlijk persbericht.

Sinds vorig jaar gelden echter nieuwe regels voor de uitvoer van producten naar het VK. Daar vloeiden alvast voor de bedrijven in de sector bijkomende kosten en inspanningen uit voort. Na eerder uitstel brengt ook 2022 nieuwe formaliteiten en controles met zich mee voor alle landbouwproducten. Dit blijft een aandachtspunt voor de sector, gezien onnodige kosten en vertraagde handelsrelaties vermeden moeten worden.

“De voorbereiding langs beide zijden op deze nieuwe controles is dus cruciaal om een stevige handelspositie te behouden”, zeggen onder meer Boerenbond en Fevia. “Een vlotte handelsflow blijft cruciaal en rechtvaardigt ook het recent aangekondigde uitstel op nieuwe controles. Elke hindernis zorgt namelijk voor vermijdbare extra kosten en bemoeilijkt specifiek de transactie van topverse producten zoals aardbeien en bessen en vers vlees.”

Daarenboven roepen ze op voor blijvende aandacht voor de gefaseerde impact en gevolgen van de brexit, zelfs als die later in het traject en indirect zou plaatsvinden. “We vragen om de impact te blijven monitoren en ook op middellange termijn ondersteuning aan bedrijven te blijven bieden”, aldus de sectorfederatie uit de agrovoedingsketen.

VLAM schenkt Vlaamse tuin

Eén van de belangrijke speerpunten van deze missie is het Verenigd Koninkrijk als afzetmarkt voor sierteeltproducten behouden en verbeteren. Uniek is de actie van VLAM, die met steun van de sierteeltproducenten een tuin heeft geïnstalleerd in hartje Londen. “Siertelers handelen op de meest directe manier met Britse afnemers”, voegt Filip Goossens, voorzitter sierteelt- en groenfederatie AVBS, daaraan toe. “Ondanks de complexiteit die de brexit met zich meebrengt, blijft deze markt ongelooflijk belangrijk. AVBS investeert met zijn aanwezigheid en contacten daarom in betere relaties en een sterkere handelspositie.”

Die tuin werd maandag officieel geopend in aanwezigheid van prinses Astrid, minister Crevits en vertegenwoordigers van VLAM. Met de schenking van de Vlaamse tuin aan de Chelsea Pensioners wil VLAM de Vlaamse plantensector in de kijker zetten en de historische band met het VK opnieuw aanhalen. In de tuin, die ontworpen is door het wereldvermaarde Wirtz uit Schoten, is uitsluitend met Vlaamse planten gewerkt, zoals struikrozen, vaste planten, hulst en hortensia’s. De Royal Chelsea Hospital, waar sinds 1692 oorlogsveteranen met een hoog aanzien een onderkomen hebben, had al sterke banden met ons land. Zo schonk Leopold III al een kastanjeboom aan de Pensioners, die nu naast de Vlaamse tuin staat.

Sierteelt vertegenwoordigt 10 procent van de totale waarde van de Belgische agrarische sector. De productiewaarde van sierteeltproducten bedroeg bijna 600 miljoen euro in 2020 en stijgt de laatste jaren. In 2021 exporteerde België 702 miljoen euro aan sierteeltproducten waarmee ons land, mede door de centrale ligging, bij de top 5 sierteeltexporteurs in Europa en bij de top 10 op wereldniveau horen.

Ruim de helft van de Belgische export van sierteeltproducten, ongeveer 400 miljoen euro, gebeurt door Vlaanderen. Jaarlijks wordt voor 40 miljoen euro aan bloemen en planten naar het VK geëxporteerd. Daarmee is het de derde markt voor deze sector na Frankrijk en Nederland en voor Duitsland en Italië. Vlaanderen telt meer dan 650 sierteeltbedrijven, goed voor 3.384 arbeidsplaatsen.

"De Vlaamse sierteeltsector is een sector die letterlijk en figuurlijk in bloei staat. Nu is het zaak om die bloei te beschermen. We hebben vroeger altijd zeer nauwe banden gehad met het land, in het bijzonder op vlak van agrohandel. Daarom richten we onze blik opnieuw naar het Verenigd Koninkrijk, onze derde grootste afnemer van sierteeltproducten", zegt Crevits. Het VK is bovendien belangrijk voor de hele landbouwsector, ook als afzetmarkt. "We hebben hier vanmorgen al gesprekken gehad met de Farmer's Union, met de minister van Landbouw met wie ik ook enkele problemen rond visserij op tafel gelegd heb."

Plooien over visserij gladstrijken

Zo hebben de Vlaamse vissers momenteel een groot probleem met de aanlandingen, en het zou dan ook heel goed zijn dat de vis gewoon weer kan aan land kan genomen worden in het VK, zegt Crevits. "Vandaag zorgen echter heel wat administratieve formaliteiten ervoor dat dat niet meer gebeurt en dat men via Ierland naar Vlaanderen komt, maar dat is een hele grote omweg. Vis is een vers product, dus het is belangrijk dat we die shortcut weer kunnen nemen. De minister heeft ook gemeld dat ze zich zal inspannen om dat ook in orde te brengen."