Nederland ziet opmars gentechnologie bij landbouwdieren

Rikilt, het instituut voor voedselveiligheid van Wageningen Universiteit, heeft een rapport uitgebracht waaruit blijkt dat gentechnologie bij landbouwhuisdieren in een ver gevorderd stadium is. Momenteel zijn nog geen genetisch gemodificeerde dieren voor consumptie op de markt, maar dat zou snel kunnen veranderen. Een medicijn van melk van transgene geiten is er al.

In het rapport Gentechnologie bij landbouwhuisdieren geven de onderzoekers een overzicht van de technologieën die bij landbouwhuisdieren kunnen worden toegepast. Daarin pleiten ze voor de verdere ontwikkeling van detectiemethoden om (producten van) genetisch gemodificeerde dieren te kunnen identificeren. Ook mogelijke gevolgen voor diergezondheid en -welzijn, veiligheid van dierlijke producten en regelgeving komen in het rapport ter sprake.

Gentechnologie bij landbouwhuisdieren kan voor diverse doeleinden worden toegepast, zoals de verbetering en verhoging van de productie, de bescherming van de diergezondheid en de productie van bijvoorbeeld humane geneesmiddelen in dierlijke melk. Genetisch gemodificeerde dieren voor consumptie zijn momenteel nog niet op de markt, maar naar verwachting zullen binnenkort buiten de EU dergelijke dieren voor voedseltoepassingen gecommercialiseerd worden.

Een voorbeeld hiervan is de sneller groeiende transgene kweekvis. Deze is al voor wettelijke toelating in de VS aangemeld. Er is overigens al een non-food toepassing van genetisch gemodificeerde dieren in de EU en VS toegelaten. Dit betreft de productie van een medicijn dat gezuiverd wordt uit de melk van genetisch gemodificeerde geiten.

Nederland voert een terughoudend beleid ten aanzien van genetisch gemodificeerde dieren, inclusief dieren voor experimentele, farmaceutische, en agrarische doeleinden. Er wordt pas toestemming gegeven voor biotechnologie bij dieren als er een wezenlijk maatschappelijk belang gediend is. Daarnaast wordt er gekeken of er geen alternatieve methoden zijn om ditzelfde doel te bereiken en in welk mate de integriteit, de gezondheid en het welzijn van het proefdier geschaad worden.

"In Vlaanderen zijn transgene landbouwdieren niet meteen aan de orde", zegt Dirk Lips, coördinator van het Centrum voor Wetenschap, Techniek en Ethiek van de KU Leuven. "De enige praktijk die we hier wel al sinds de jaren '90 uitvoeren, is het in twee snijden van embryo's van runderen voor men ze inplant, maar dat leunt eerder bij biotechnologie aan dan bij kloneren". Transgene kweekvis kennen we in Vlaanderen evenmin. "De aquacultuur staat hier nog maar in de kinderschoenen", zegt collega Stef Aerts van het CWTE. "Van genetisch gemodificeerde kweekvissen heb ik alleszins geen weet".

Het Nederlands rapport eindigt met een aantal aanbevelingen om zogenaamde blinde vlekken in de regelgeving op te sporen, om de risico's te kunnen inschatten van homogene dierenpopulaties en om detectiemethoden te ontwikkelen. Die moeten de mogelijke import van genetisch gemodificeerde dieren uit andere landen op tijd te helpen signaleren.