Is voedselzekerheid ook in Europa een issue?

Sinds 2008 brengt het 'Forum for the Future of Agriculture' stakeholders samen om vanuit een Europees perspectief te discussiëren over de toekomst van de landbouw. Onder meer EU-commissarissen Dacian Ciolos (Landbouw) en Janez Potocnik (Leefmilieu) debatteerden dit jaar mee over het garanderen van voedselzekerheid met respect voor het leefmilieu.

De Europese organisatie van grondeigenaars en het agroconcern Syngenta maken van de jaarlijkse conferentie in Brussel het hoogtepunt van de activiteiten van het 'Forum for the Future of Agriculture'. De conferentie is uitgegroeid tot een ontmoetingsmoment voor alle stakeholders in het debat over de toekomst van de landbouw: EU-commissarissen, europarlementsleden, ministers van de lidstaten, vertegenwoordigers uit de agribusiness, academici, ngo's en internationale organisaties zoals de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN.

Op de conferentie wordt open gediscussieerd over de toekomst van de landbouw, waarbij evenveel belang wordt toegekend aan respect voor het milieu als aan voedselzekerheid. In 2008 werd het verband tussen voedselzekerheid en milieubescherming een eerste maal in de verf gezet. Een jaar later vond de conferentie plaats tegen de achtergrond van de wereldwijde financieel-economische crisis. In 2010 werd de invloed van klimaatverandering op voedselproductie nagegaan. Dit jaar lag de focus opnieuw op voedselzekerheid en milieubescherming.

Het vraagstuk 'voedselzekerheid' verdient ook in de Europese Unie aandacht. "De Europese afhankelijkheid van voedselimport neemt immers nog toe", zei een bezorgde Franz Fischler, gewezen EU-landbouwcommissaris en nu voorzitter van de RISE Foundation, die zowel een denktank als investeringsvehikel is voor het Europese platteland. Hij verwees naar het rapport van VN-rapporteur Olivier De Schutter om duidelijk te maken dat meer voedselproductie gepaard moet gaan met een grote zorg voor het ecosysteem.

Europees landbouwcommissaris Dacian Ciolos wees op de nood aan een sterk gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) dat "ecomische en ecologische competitiviteit en het zorgvuldig omgaan met natuurlijke grondstoffen kan verzoenen". Hij verzette zich duidelijk tegen een hernationalisering van het landbouwbeleid. Momenteel gaat 40 procent van het Europees budget naar landbouw. "Aangezien slechts twee tot drie procent van de Europese beroepsbevolking actief is in de landbouw- en tuinbouw, is het logisch dat landbouwers behalve het produceren van voedsel ook maatschappelijke diensten vervullen", aldus Ciolos. Hij pleitte voor een landbouwbudget dat in verhouding staat tot de ambitieuze doelstellingen voor het GLB na 2013.

Een poll onder de deelnemers aan de conferentie bracht aan het licht dat 46 procent onder hen het mogelijk achten om landbouw- en milieudoelstellingen samen te verwezenlijken. Van de respondenten maakte 43 procent een klein voorbehoud. Zij waren van mening dat milieudoelstellingen onvermijdelijk beperkingen opleggen aan de landbouwproductie. Slechts twee procent van de aanwezigen achtte de twee onverzoenbaar. Gevraagd naar de prioriteiten voor het Europees landbouwbeleid, wou 39 procent van de aanwezige stakeholders het geld in de eerste plaats naar de landbouwers zien vloeien. Daarnaast werden ook onderzoek en ontwikkeling (18%) en plattelandsbeleid (16%) als prioriteiten genoemd.

Ken Ash, verantwoordelijk voor handel en landbouw binnen OESO, toonde zich een groot voorstander van meer investeringen in onderzoek, ontwikkeling en innovatie om de Europese landbouw meer competitief te maken. "Desnoods ten koste van inkomenssteun", aldus Ash. Ook Lester Brown, voorzitter van het Earth Policy Institute, stelde bezorgd vast dat de voornaamste Europese graanlanden er niet meer in slagen om hun productie op te drijven. Intussen verliezen landen die afhankelijk zijn van voedselimport hun vertrouwen in de wereldhandel. "Er is immers een gevaarlijke evolutie aan de gang waarbij landen zoals Soedi-Arabië elders grond verwerven om zelf voedsel te produceren voor de eigen bevolking", zei Brown.

Padraig Walshe, voorzitter van de Europese landbouworganisatie Copa, wees Ash en Brown op de gevaren die vrijhandel kan inhouden voor de Europese landbouw. "Onze land- en tuinbouwers moeten aan de strengste eisen voldoen, terwijl de deur openstaat voor import van voedingsmiddelen die daar niet aan voldoen. "De consument denkt dat alle voedingsmiddelen in de winkelrekken aan dezelfde hoge standaarden beantwoorden en dat is niet het geval", hekelde Walshe. "Dezelfde eisen opleggen aan import, geeft niet alleen blijk van bezorgdheid om de boeren, maar beschermt ook de consument. Geïmporteerde voedingsmiddelen zijn immers niet vrij van groeihormonen, ggo's en antibioticiaresidu's", lanceerde Walshe een oproep om eerlijk en fair te zijn tegenover consument en boer.

In de marge van de conferentie publiceerde de Europese denktank OPERA een beleidsaanbeveling voor het gemeenschappelijk landbouwbeleid: Policy instruments to be included in the CAP

Meer info: Forum for the Future of Agriculture