ILVO stelt leidraad rond agrarische architectuur voor

Het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO) maakte op vraag van de Vlaamse overheid een brochure over agrarische architectuur. De brochure moet een leidraad vormen voor iedereen die betrokken is bij een (ver)bouwproject, van landbouwer tot vergunningsverlener, en vertrekt daarbij van een fasebenadering waardoor het bouwproces kan worden geoptimaliseerd binnen het huidig wettelijk kader.

Naar aanleiding van de bevindingen van de Vlaamse Bouwmeester in verband met agrarische architectuur in Vlaanderen in 2008, heeft de Vlaamse overheid aan ILVO de opdracht gegeven een tijdelijke beleidswerkgroep op te richten. In die werkgroep worden alle betrokken partijen vertegenwoordigd: de eenheid Landbouw & Maatschappij van ILVO (coördinator), verschillende beleidsdomeinen op verschillende beleidsniveaus, architecten, studiebureaus, constructeurs en landbouworganisaties. Samen onderzoeken zij hoe de kwaliteit van de agrarische architectuur in Vlaanderen stelstelmatig kan worden verhoogd, zowel op functioneel, economisch als esthetisch vlak.

De leidraad ‘Agrarische Architectuur, Sleutel voor de toekomst’ is daarvan alvast het eerste concrete resultaat. In de brochure wordt een architectuur gepromoot die voldoet aan de wensen en eisen van zowel het landbouwbedrijf als de zogenaamde ‘medegebruikers’ van het platteland en de betrokken overheden. Daarbij wordt vertrokken vanuit zes fasen, waarin de auteurs telkens ruimte zien voor optimalisering.

In de ‘droomfase’ bijvoorbeeld, is het volgens de auteurs vooral belangrijk dat de landbouwer-bouwheer nadenkt over de toekomst van zijn bedrijf. Wil hij bijvoorbeeld later nog uitbreiden? In samenspraak met een architect, adviesbureau of adviseur en technische deskundigen kan hij vervolgens (‘analysefase’) een programma van eisen opstellen, dat met toekomstplannen, omgevingsfactoren en allerlei randvoorwaarden rekening houdt.

In de ‘ontwerpfase’ speelt vooral de architect een belangrijke rol. Hij moet een ontwerp uittekenen dat zo optimaal mogelijk aansluit bij de wensen en voorwaarden van alle betrokkenen. Daarbij moet hij niet alleen denken aan de specifieke loods of stal die moet worden ver/gebouwd, maar aan de impact van de architectuur op het volledige erf (arbeidsefficiëntie) en het landschap.

Als iedereen tevreden is over het ontwerp, kan een vergunningsaanvraag worden ingediend. Daarbij raden de auteurs van de brochure aan om gebruik te maken van de ‘beschrijvende nota’. Daarin kan de architect immers verdedigen waarom hij een bepaalde keuze heeft gemaakt. Ten slotte is het de beurt aan de adviesverleners en de uiteindelijke vergunningsverlener in de ‘vergunningsfase’ en aan de constructeurs in de ‘bouwfase’.

De brochure formuleert adviezen en praktische tips voor elk van deze betrokkenen, in elke fase. “Al die actoren moeten en kunnen immers optimaal samenwerken, elk vanuit hun eigen competenties en expertise”, klinkt het. Daarbij benadrukt de leidraad vooral het belang van denken en plannen op lange termijn, wat het niveau van het gebouw moet overstijgen en het hele erf en het landschap moet betrekken. “Het is uiterst belangrijk om vanaf het prille begin een sterke toekomstvisie uit te tekenen. Dat gebeurt voornamelijk in de eerste drie fasen van het bouwproces (droom-, analyse- en ontwerpfase), die in bouwprojecten vandaag nog vaak ontbreken”, klinkt het.

Minister Peeters is in ieder geval tevreden over het werk van de beleidswerkgroep. “Nieuwbouw of vernieuwbouwprojecten in land- en tuinbouw gaan steeds meer gepaard met belangrijke investeringen en hebben, gezien hun toenemende omvang, ook steeds meer een bepalende en blijvende impact op de omgeving. Vandaar dat een stevige voorbereiding meer dan noodzakelijk is om tot een weldoordachte beslissing te komen. Ik ben er dan ook van overtuigd dat deze brochure hierbij een zeer bruikbare leidraad kan zijn”, klinkt het.

De brochure wordt gratis verspreid naar alle betrokken partners in Vlaanderen. Extra brochures kunnen worden aangevraagd bij Elke.Rogge@ilvo.vlaanderen.be.