ABS gelooft in vraaggestuurde Vlaamse varkenssector

ABS is ervan overtuigd dat er voor de Vlaamse varkenshouderij zeker nog een uitweg is uit de crisis. “Maar dan moet er bewust gekozen worden voor een vraaggestuurde productie waarbij geproduceerd wordt op vraag van één of andere afnemer die een bepaalde markt wil bespelen”, aldus voorzitter Hendrik Vandamme in een reactie op een opiniestuk dat eerder deze week verscheen in De Tijd.

In dat opiniestuk beweerde journalist Guy Van den Broek dat de Vlaamse varkenshouderij niet kan concurreren met andere landen omdat het geconfronteerd wordt met een te hoge productiekost. “En als je met een hogere productiekost geen hogere prijs kan realiseren, dan is er geen uitweg uit de crisis”, klonk het. De enige mogelijke oplossing voor de varkenshouders leek hem integratie.

ABS-voorzitter Vandamme erkent in het ledenblad Drietandmagazine dat Van den Broek een aantal pijnpunten van de varkenshouderij blootlegt. “We werken inderdaad met een te hoge productiekost en die krijgen we niet doorgerekend in de prijs voor de producent. Dat zorgt steeds weer voor rode cijfers bij de varkenshouders.” Toch wil Vandamme niet spreken van een uitzichtloze situatie.

“Er is zeker nog een toekomst voor de Vlaamse varkenshouders weggelegd, maar dan zal er hard moeten gewerkt worden om die toekomst veilig te stellen”, beweert de ABS-voorzitter. Hij doet dan ook een oproep om met de hele keten aan hetzelfde zeel te trekken. “In de eerste plaats moeten we als varkensboeren duidelijk maken waar het om gaat: ons inkomen en voortbestaan. Maar het is wel belangrijk dat we met één stem spreken, verspreide slagorde is nergens goed voor. Gespiesde varkenskoppen en de media-aandacht die daaraan besteed werd ten spijt”, schrijft hij.

In tweede instantie vindt ABS het ook belangrijk dat de slachthuiswereld en de daarbij horende versnijderijen meegaan in het verhaal. “We hebben moeten vaststellen dat enkele groepen zwichtten voor de lokroep van het grotere volume, een coöperatief gelinkte onderneming incluis”, reageert Vandamme op de beslissing van Covavee om mee te gaan in het verhaal van Delhaize. “Wij blijven voorstander van het coöperatieve model, maar in de varkenssector hebben wij toch al een aantal keer moeten vaststellen dat het anders loopt dan verwacht.”

Een derde belangrijke schakel is de detailhandel: van de slager om de hoek tot de hypermarkt in de stad. “Zij vormen een zeer belangrijk onderdeel van de agrovoedingsketen om tot een zekere afzet te komen op de binnenlandse markt en bovendien zijn zij bij machte om de prijs voor varkensvlees mee de hoogte in te sturen. Minstens voor het deeltje dat via hun kanalen wordt afgezet, moet het mogelijk zijn om een meerprijs te realiseren”, beweert ABS. “Dumpingpraktijken zoals bij Lidl en Ikea of Delhaize-tactieken om ‘kostenefficiëntie’ af te dwingen, zijn daarbij uit den boze.”

De landbouworganisatie is van mening dat de uitdaging eruit bestaat om waar nog ruimte en vraag is naar varkensvlees afzet te creëren voor de Vlaamse exportgerichte varkenssector. “De rol en verantwoordelijkheid van VLAM is in deze niet gering. Menig varkenshouders spreekt ons aan over de promotiecampagnes op radio en televisie en vraagt zich af of die de sector zullen redden.”, stelt Vandamme. Hij vindt dat er vooral bij de exportcel van VLAM en bij het Belgian Meat Office een tandje moet bijgestoken worden omdat we een zelfvoorzieningsgraad van 250 procent hebben voor varkensvlees.

De sector “koudweg” halveren om enkel nog voor de binnenlandse markt te produceren, is volgens ABS geen optie. “Op die manier zullen enkel de grote en kapitaalkrachtige bedrijven alles overnemen en de familiale bedrijven zullen moeten afhaken”, klinkt het. Om dit scenario te vermijden, is er in de ogen van de voorzitter dan ook nood aan verandering. “Of we gaan onherroepelijk dezelfde richting uit.”

ABS is van mening dat er bewust moet gekozen worden voor een vraaggestuurde productie. “En daarom bedoelen we dat er werkelijk gaat geproduceerd worden op vraag van één of andere afnemer of met een groep coöperatieve boeren samen. “Lange termijn denken, een bijsturing van rassenkeuze, een wijziging in voeder, huisvesting of slachtwijze of een combinatie van die elementen moeten ertoe bijdragen dat een deel van onze productie op een andere, meer rendabele manier kan.” Vandamme sluit op zijn beurt af met een quote van de Britse staatsman John Morley: “Het is niet genoeg om goed te doen, het moet op de goede manier gebeuren.”

Ook bij Boerenbond leeft het idee dat er nood is aan structurele verandering. “Bij een structureel probleem moet onze vakgroep het voortouw nemen in het maken van analyses en het uitwerken van plannen. Dat is geen sinecure, want hoe ga je het structurele overaanbod in de varkenssector te lijf”, vraagt Peter Broeckx, ondervoorzitter van Boerenbond, zich af in het ledenblad van de organisatie. Eén ding is alvast duidelijk voor hem: “Niet door het te ontkennen dat het er is!”

Broeckx wijst ook op de Europese dimensie van het probleem. “Wat baadt het als Vlaanderen inkrimpt, maar de rest doorgaat?”. Naar zijn mening werkt een totale vrije markteconomie niet voor land- en tuinbouwproducten. “Onze productie laat zich niet zo gemakkelijk regelen. Vandaar dat Boerenbond steeds inspanningen heeft geleverd om in het Europese en globale kader bijsturingen van het Europees landbouwbeleid en de WTO-onderhandelingen te vragen.”

De ondervoorzitter stelt dat de inspanningen van Boerenbond in het ketenoverleg ook moeten gezien worden als bijsturingen voor de mankementen van de vrije markteconomie. “Er moeten altijd economische prikkels zijn om het productieproces bij te sturen, maar het vernietigen van de productie kan en mag ook niet de bedoeling zijn”, klinkt het.