Zelfstandigen steeds vaker in de problemen

Steeds meer zelfstandigen vragen een vrijstelling aan voor het betalen van hun sociale bijdragen, een maatregel die moet voorkomen dat ze nog dieper in een financiële put zinken. Vorig jaar stond de teller op 19.503, terwijl er vijf jaar geleden maar 13.877 zelfstandigen van de maatregel gebruik maakten. Bovendien blijkt dat heel wat meer zelfstandigen een aanvraag indienden voor een vrijstelling, maar die niet kregen.

Eerder raakte al bekend dat 15 procent van de zelfstandigen structureel - dat wil zeggen zeven jaar op rij - in armoede leeft. En ook uit de cijfers van de vrijstelling van sociale bijdragen blijkt dat veel zelfstandigen zwarte sneeuw zien. In totaal vroegen 26.776 zelfstandigen zo’n vrijstelling aan, maar slechts 19.053 onder hen hebben die vrijstelling ook gekregen. “Dat is een zeer onrustwekkende evolutie”, zegt Kathy Ongenaet van Securex in Het Nieuwsblad. “

Om een vrijstelling te krijgen moet je immers ‘in bewezen staat van behoefte’ zijn. Volgens Ongenaet filteren de sociale verzekeringsfondsen ook sterk in de aanvragen. “Enkel dossiers die kans op slagen hebben, worden voorgelegd.” Het Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen (NSZ) meent dat niet alleen de crisis aan de basis ligt van dit trieste record. “Ook de berekeningswijze van de sociale bijdragen speelt een rol . Die worden berekend op de inkomsten van drie jaar voordien. Door de crisis zagen veel zelfstandigen hun inkomsten dus dalen, maar hun bijdragen stijgen”, zegt Christine Mattheeuws van NSZ.

De organisatie vreest dat ook 2012 voor heel wat zelfstandigen een moeilijk jaar wordt. “De wankele economie belooft weinig beterschap”, klinkt het. Toch is er ook goed nieuws in aantocht. Nog dit jaar start minister voor Zelfstandigen en Middenstand Sabine Laruelle een proefproject om de berekening van de bijdragen meer te laten aansluiten bij het jaar van inkomsten. Op basis daarvan wordt de wetgeving aangepast en tegen 2014 zou die in werking moeten kunnen treden.

In afwachting daarvan pleit het NSZ voor meer middelen voor de Commissie Vrijstelling. “Nu moet een zelfstandige soms een jaar wachten op een beslissing over zijn dossier. Wie niet kan betalen en toch geen vrijstelling krijgt, moet nog eens heel wat interesten en een serieuze boete betalen”, zegt Mattheeuws. “We mogen niet vergeten dat zelfstandigen vechters zijn die pas komen aankloppen voor hulp wanneer het water hen niet tot, maar wel boven de lippen staat.”