"Boeren wordt onbetaalbaar in krakende voedselketen"

De stroomprijs is inmiddels boven 0,12 euro per kilowatt gekomen, een prijs die een jaar geleden nog 0,055 euro was. Kunstmest is in prijs verdubbeld binnen een half jaar, terwijl China nog even de fosfaatkraan dicht draait. Machines kunnen niet worden geleverd vanwege een gebrek aan microchips.

Maar, ook het bouwen van een schuur is inmiddels 40 procent duurder geworden door oplopende staalprijzen. Ook de houtprijzen zijn door het dak gegaan. Zo zijn kuubskisten 40 procent duurder en er is een tekort aan transportmiddelen (en chauffeurs). De containertarieven zijn gestegen van 800 euro naar 10.000 euro per container.

Grondprijzen stijgen

Vanwege de extreem lage rente blijven de grondprijzen stijgen. Beleggers willen van hun geld af, vanwege boeterentes voor het aanhouden van geld bij de bank. Bovendien is er een gevecht gaande in de politiek om de grond van boeren, met als bestemming nieuwbouw van huizen en het aanleggen van wensnatuur. Gebrek aan arbeid zorgt ervoor dat in Engeland de winkelschappen leeg zijn, dat oogsten niet worden binnengehaald en slachterijen stilliggen.

Imploderen grondstoffenmarkten

Wat er werkelijk gebeurt in de wereld, ontgaat hen blijkbaar volledig. Namelijk dat we op dit moment kijken naar het volledig imploderen van onze grondstoffenmarkt en logistieke systemen in de wereld. Dit heeft gevolgen, waardoor we zelfs in westerse landen moeten gaan wennen aan lege winkelschappen, onbetaalbare gasrekeningen in de winter en mensen die tot hun vijfendertigste bij hun ouders moeten wonen. Ook boer zijn wordt onbetaalbaar in het nieuwe oogstseizoen 2022. Zoals de Engelsen dat zo mooi zeggen: the proof is in the pudding.

Nu al weten we dat de kostprijs voor een kilo aardappelen of een liter melk significant omhoog gaat. Kijkend naar de huidige kunstmestprijzen, voerprijzen en energieprijzen gaat het boeren minimaal 10 tot 20 procent duurder worden. Boer zijn wordt een luxeberoep. Voor wie kan het nog betalen of voorfinancieren, wordt het een uitdaging om voor volgend jaar de zaken weer rond te krijgen. Zeker nadat corona heeft gezorgd voor een lege portemonnee. Feitelijk is er maar één oplossing. Als je niet meer op je kostprijs kan besparen, dan moet je zorgen dat de inkomsten omhoog gaan.

Productprijzen moeten fors hoger

Dit betekent dat de prijzen van producten ook met minimaal 20 procent omhoog moeten. Dat lijkt veel, maar is feitelijk nog te weinig, want je hebt enkel de hogere kosten gecompenseerd. Het gewone leven wordt namelijk ook duurder. De vakantie, de auto, uit eten, kleding, boodschappen etc. worden allemaal duurder. Sommigen noemen dit inflatie.

Maar ook deze kosten moeten worden gecompenseerd en dus moet inkomen van de boer omhoog om dezelfde levenstandaard te kunnen behouden. De voedselketen staat op barsten, maar wie kan het zich nog veroorloven om boer te blijven?

Met dit opiniestuk, dat eerder ook op Foodbusiness.nl verscheen, wil de auteur een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat. De auteur schrijft in eigen naam en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. 

Kees Maas is directeur van de Nederlandse DCA groep, dat zich richt op market consultancy en risicomanagement voor agrarisch ondernemers en de agribusiness.