In 2012 daalde antibioticumgebruik bij dieren wezenlijk

De totale consumptie van antibiotica in de diergeneeskunde, uitgedrukt in ton actieve substantie, is tussen 2011 en 2012 met 7,1 procent gedaald. In vergelijking met 2007 wordt er nu een vijfde minder antibiotica ingezet. Het vierde BelVetSAC-rapport toont ook een ongewenste evolutie: voor het tweede jaar op rij werden meer antibiotica gebruikt die door de WHO zijn aangeduid als van kritisch belang voor de humane gezondheidszorg.

De faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Gent houdt samen met het federaal Geneesmiddelenagentschap (FAGG) het gebruik van antimicrobiële middelen bij dieren in België nauwgezet bij. Alle resultaten verzamelen zij ieder jaar in het BelVetSAC-rapport. De data hebben betrekking op het antibioticumgebruik in de veehouderij én bij gezelschapsdieren. Naast de middelen die verkocht werden aan een apotheker of dierenarts in België beschrijft het rapport ook de antimicrobiële voormengsels die via gemedicineerd diervoeder worden toegediend.

In 2012 werd 277.850 kilo actieve stof antibiotica aangewend in de diergeneeskunde. Dat is 7,1 procent minder dan in 2012. Deze substantiële verbetering is het gevolg van een daling van het gebruik van farmaceutica met 7,9 procent en een daling bij de antimicrobiële premixen van 3,5 procent. Tussen 2007 en 2012 gaat het antibioticumgebruik zelfs 20,3 procent omlaag. Vooruitgang wordt vooral geboekt tussen 2007 en 2008 en in 2012.

Het BelVetSAC-rapport drukt het antibioticumgebruik ook uit per kilo geproduceerde biomassa zodat schommelingen in het gebruik niet louter te wijten zouden zijn aan veranderingen in de veestapel. De biomassa wordt berekend als de som van de geproduceerde kilogrammen varkens-, pluimvee- en rundvlees in België, aangevuld met het aantal aanwezige melkkoeien vermenigvuldigd met hun metabool gewicht (500 kilo per stuk). Tussen 2012 en 2012 is dat nauwelijks veranderd zodat er ook per kilo geproduceerde biomassa 6,9 procent minder antibiotica gebruikt is.

Volgens het rapport is dit een duidelijk verschil met de status quo tijdens voorgaande jaren. De auteurs, professor Jeroen Dewulf van de Universiteit Gent en Lionel Laurier en Dries Minne van het federaal Geneesmiddelenagentschap, drukken daarom de hoop uit dat deze resultaten de start zijn van een trend die in de komende jaren wordt verdergezet. Het antibioticumgebruik bij dieren ligt in België immers hoog in vergelijking met de meeste andere Europese landen.

Wanneer meer in detail naar de verschillende types antibiotica gekeken wordt, dan blijkt dat sulfonamiden en trimethoprim (31,1%), penicillines (29,7%) en tetracyclines (22,7%) de drie meest gebruikte antimicrobiële klassen blijven. Jammer genoeg is ook het gebruik van voor de humane gezondheidszorg kritische antibiotica, zoals de derde en vierde generatie cefalosporines en de fluoroquinolonen, voor het tweede jaar op rij gestegen. "Om deze ongewenste evolutie te keren, zijn er dringend maatregelen nodig", klinkt het.

Heel recent bracht het kenniscentrum AMCRA een advies uit dat sterke restricties oplegt aan het gebruik van deze 'kritische antibiotica'. Daarin staat dat deze enkel zouden mogen ingezet worden indien kan aangetoond worden dat geen andere producten werkzaam zijn.

Tot slot gaat het rapport op zoek naar een verklaring voor de verbetering van de situatie. "Het is moeilijk om de daling in 2012 aan een bepaalde oorzaak te koppelen. Wel is het zo dat AMCRA in 2012 van start ging. In het eerste werkjaar is er heel wat energie gestopt in de sensibilisatie van alle betrokken partijen met betrekking tot de noodzaak van een verantwoorde reductie van het antibioticumgebruik."

De UGent en het FAGG denken - en hopen - dat de huidige resultaten een eerste teken zijn van het effect van deze inspanningen. Ze vragen alle betrokken partijen om deze resultaten als een motivatie te zien om de inspanningen verder te intensifiëren met het oog op een "rationele reductie" van het antibioticumgebruik in de veehouderij.

Meer info: BelVetSAC-rapport