Boeren staan niet te watertanden voor aquacultuur

In Oostende beginnen deze herfst experimenten om kreeften en grijze garnalen te kweken aan land. Investeerders zoeken een plaats om met de teelt van Noordzeetong te starten. Langzaam wordt aquacultuur een ernstig alternatief voor de klassieke landbouw, klinkt Bart Moerman misschien iets te enthousiast in De Standaard. In Nederland zijn al tachtig boeren overgeschakeld op de visteelt. Ze gebruiken daarvoor vroegere varkensstallen, tuinbouwserres en schuren. België hinkt achterop.

Wereldwijd is de aquacultuur sterk in opmars. In 1970 werd er nog maar 3,5 miljoen ton vis gekweekt, vier jaar geleden werd de kaap van 50 miljoen al overschreden. "Al een derde van de vis en ander zeevoedsel in de wereld komt uit de kweek voort", zegt Marijke Speybroeck van de Gentse universiteit. "Toch blijft die bij ons nog marginaal. In Nederland schakelen steeds meer varkensboeren op vis over, maar bij ons zijn de landbouwers wat te conservatief. Er zijn nochtans veel mogelijkheden".

Visserij en landbouw zijn een bevoegdheid van minister-president Yves Leterme. "Wij geven steun aan wie daarin investeert, maar kunnen enkel constateren dat die instrumenten tot nog toe weinig gebruikt zijn", zegt kabinetschef Joris Relaes. "We hebben in Oostende onze eigen onderzoeksinstelling die werkt op duurdere soorten als tong en aan de mosselkweek op zee. Wij geloven wel in aquacultuur, maar denken dat men er geen wonderen van moet verwachten".

Relaes wijst vooral op de vele problemen die de aquacultuur in Vlaanderen heeft. "Wij hebben hier geen fjord zoals in Noorwegen die we exclusief aan de telers kunnen geven. De eerste pogingen met vissenteelt hadden ook veel kinderziektes. Zeker als grote hoeveelheden water nodig zijn, is dat allemaal zo eenvoudig niet, ook door de invloed op het grondwater".

In Oostende huist een afdeling van het ILVO die veel perspectief ziet in de viskweek in zee. "Zeevissoorten als kabeljauw en tong worden almaar schaarser en dus duurder. Daardoor kan kweken steeds rendabeler worden", zegt Daan Delbare van het ILVO. "Kijk naar de achteruitgang van de mosselteelt in Nederland. Wij verwachten volgend jaar de eerste Belgische mosselen te oogsten, in open zee". Aan land heeft Delbare concrete investeerders om Noordzeetong te beginnen kweken.

"We gaan toch eerst nog moeten zien of dat allemaal wel economisch rendabel is", zegt de Gentse professor Patrick Sorgeloos. Hij is de pionier van de aquacultuur in België en staat wereldwijd als een expert bekend. De grote moeilijkheid blijft voor Sorgeloos het kweken zelf. "We hebben nog steeds niet gevonden hoe we vissen in gevangenschap tot voortplanting kunnen krijgen. Maar als een vis zich voortplant, is het wel met miljoenen per worp. In de natuur overleeft één larve op tienduizend. Als we die in gevangenschap kunnen laten overleven, dan staan we sterker dan de landbouw. Maar dat zal echt nog lang duren".

Lees ook: geVILT: Varkensboer gooit visjes uit