EU stemt voor verlaging nitriet in vleeswaren, “Niet streng genoeg”, pleit Testaankoop

Volgens Testaankoop zijn de nieuwe limieten op het gebruik van nitraat en nitriet niet streng genoeg. “In sommige landen, zoals Denemarken, liggen deze limieten nog lager en slagen fabrikanten erin om nitraten en nitrieten te vermijden. De rest van Europa zou moeten volgen.” 

Testaankoop pleit al verschillende jaren voor een strenger wettelijk kader voor het gebruik van nitrieten (E 249-250) en nitraten (E 251-252). “Je vindt ze onder meer terug in charcuterie als bewaarmiddel, omdat ze de groei van schadelijke micro-organismen tegengaan”, meldt de consumentenorganisatie. “En het zijn ook deze stoffen die ervoor zorgen dat ham mooi roze kleurt. Maar voor ons mogen ze enkel gebruikt worden als dat absoluut noodzakelijk is voor de voedselveiligheid en in beperkte hoeveelheden. Want meer en meer studies wijzen erop dat de blootstelling aan nitriet via vleeswaren kan leiden tot een hoger risico op ernstige gezondheidsproblemen.” 

“In juli 2022 bevestigde het Franse agentschap voor gezondheids- en voedselveiligheid ANSES een link tussen darmkanker en de blootstelling aan nitrieten en/of nitraten”, klinkt het. “In zijn advies van 28 maart besluit EFSA (de Europese autoriteit voor voedselveiligheid) dat de blootstelling aan nitrosamines, gevormd uit nitrieten, kankerverwekkend kan zijn en het DNA kan beschadigen.”  

“Er zijn ook al fabrikanten die producten aanbieden zonder nitrieten of nitraten, wat aantoont dat het mogelijk is nitrieten en nitraten te vermijden”, zegt Laura Clays, woordvoerder van Testaankoop.  

Volgens Anneleen Vandewynckel van Fenavian is de visie van Testaankoop niet correct. “We doen al vele jaren uitgebreid onderzoek naar nitriet en de mogelijkheid tot eventuele verlaging of zelfs het volledig schrappen van nitriet in producten, in samenwerking met verschillende Europese universiteiten. Daar is zwart op wit bewezen dat het weglaten of sterk verlagen van nitriet niet voor alle producten mogelijk is, en dit om redenen van voedselveiligheid. Nitriet wordt onder meer gebruikt om botulisme tegen te gaan. EFSA, the European Food Safety Authority, heeft na veel onderzoek bepaalde hoeveelheden toegelaten, en als veilig beschouwd. Wat toelaatbaar is, is dus niet schadelijk voor de bevolking.” 

“Het oorzakelijk verband tussen nitriet en nitraat en kanker werd nog nooit bewezen”, zegt Vandewynckel nog. “Alle bewijsvoering die aangevoerd wordt, is nog altijd indirect. Mensen krijgen niet enkel nitriet en nitraat binnen via vleeswaren, wel integendeel. Het zit van nature ook in onder meer bladgroenten zoals selder, sla, spinazie maar ook in bijvoorbeeld fruit, drinkwater en andere voedingsmiddelen. Nitriet enkel afwentelen op de vleeswaren is dan ook niet correct.” 

Vandewynckel wijst er ook op dat producenten die geen nitriet gebruiken, vaak vervangers gebruiken waarvan de onschadelijkheid nog niet voldoende bewezen is. “Deze producenten gebruiken vervangers die vandaag in België niet zijn toegestaan, en die op Europees vlak nog geen goedkeuring hebben gekregen. Vervangers voor nitriet zijn vaak niet op voedselveiligheid getest.” 

Vandewynckel benadrukt nog dat de stemming gaat om maximumnormen. “Niet alle producten bevatten deze hoeveelheid. Producenten gebruiken alleen wat echt nodig is en niet meer. Het voorliggende voorstel tot reductie werd unaniem goedgekeurd door alle wettenschappelijk comités. Mensen bang maken voor nitriet en nitraat is dus niet nodig”, besluit ze.