“Voorstel EU-zadenwet is een bedreiging voor biodiversiteit”
Volgens verschillende Europese organisaties waaronder Boerenforum, VELT en BioForum zou het wetsvoorstel van de Europese Commissie over plantaardig reproductiemateriaal (PRM) “een ernstige bedreiging voor de vrije uitwisseling van zaden en voor de heropleving van de diversiteit van onze gewassen betekenen”. De organisaties roepen op tot actie met een internationale petitie.
In juli stelde de Europese Commissie voor om verschillende verouderde wetten over zaden, bomen en ander plantaardig reproductiemateriaal aan te passen aan de doelstellingen van de Green Deal. Plantaardig teeltmateriaal omvat bijvoorbeeld zaden, wortels of knollen en wordt gebruik voor de voortplanting van andere planten. Voor PRM gelden strenge EU-regels voor kwaliteit en gezondheid. Maar de wetgeving over PRM bestaat sinds 1966 en moet volgens de Commissie herzien worden om gelijke tred te houden met de ontwikkelingen in wetenschap, innovatie, technologie en digitalisering en tegelijkertijd te zorgen voor gezondere en verbeterde planten en bomen van hoge kwaliteit. Volgens toenmalig vicevoorzitter van de Commissie, Frans Timmermans, zullen de nieuwe wetten “boeren toegang geven tot divers, kwalitatief hoogwaardig en klimaatbestendig zaaigoed".
De voorgestelde wetgeving zou volgens de Commissie stabiele opbrengsten garanderen door nieuwe plantenvariëteiten toekomstbestendig te maken door ze te testen op kenmerken die kunnen bijdragen aan een duurzamere agrovoedingsproductie. “Zaden zullen zo beter aangepast zijn aan de druk van de klimaatverandering, ze zullen beter bestand zijn tegen plagen en zo bijdragen tot een verminderd gebruik van gewasbescherming, en ze zullen beter bestand zijn tegen droogte. De herziening zorgt voor voedselzekerheid en helpt de genetische diversiteit van cultuurgewassen in stand te houden”, aldus de Commissie. De nieuwe wetgeving zou ook de Europese zaadsector een boost geven. Europa is in deze sector wereldwijd koploper, met een aandeel van ongeveer 20 procent op de wereldmarkt.
Tegenstrijdige reacties
De Europese Organisatie van Landeigenaren (ELO) verwelkomde het voorstel en stelde dat het "bijzonder belangrijk is om de sector in staat te stellen te moderniseren en effectief te reageren op de uitdagingen van klimaatverandering waarmee boeren worden geconfronteerd". Euroseeds, de EU-organisatie voor de zaadindustrie, reageerde ook positief: "Europa is nu 's werelds grootste ontwikkelaar en exporteur van zaden. Het is goed om te zien dat de basis van dit succes is verankerd in het voorstel van de Commissie.”
Actiegroepen en ngo’s namen een kritischer standpunt in. Ze klaagden over een aanval op de diversiteit van zaden en gewassen in Europa. Volgens Arche Noah, een vereniging voor het behoud en de verspreiding van gewasdiversiteit, staat het voorstel boeren alleen toe om hun zaden in kleine hoeveelheden en onder bepaalde voorwaarden uit te wisselen. Dit zou de oprichting van publieke genenbanken, privécollecties en zaadinitiatieven verhinderen.
Met het actuele voorstel lopen we het risico dat grote bedrijven nog meer controle krijgen over ons voedsel
Petitie
De organisatie lanceert nu samen met verschillende organisatie, waaronder VELT, BioForum, VoedselAnders, BoerenForum en Vitale Rassen, een petitie. Met de petitie eisen ze ingrijpende aanpassingen aan het voorstel. “We vragen aan de leden van het Europees Parlement en de EU-ministers van Landbouw ervoor te zorgen dat de zadenwetgeving onze inzet voor genetische diversiteit niet afremt, maar juist ondersteunt”, luidt het. “Met het actuele voorstel lopen we het risico dat grote bedrijven nog meer controle krijgen over ons voedsel. Dit creëert een buitensporige belasting van het belangrijke werk van kleinschalige zaadinitiatieven die inzetten op diversiteit. Zadennetwerken die zich inzetten voor het behoud van ons cultureel erfgoed worden geremd in hun werking, zodat de diversiteit en veerkracht van gewassen dreigt verloren te gaan.”
In de petitie eisen de organisaties dat het behoud en het duurzaam gebruik van lokaal aangepaste gewasdiversiteit de hoogste prioriteit moet zijn in de EU-zadenwetgeving. Verder stellen de organisaties dat het een mensenrecht is van boeren en tuinders om hun eigen zaden te oogsten, gebruiken, ruilen en verkopen en dat dit volledig moet worden geïmplementeerd in de wet. Ook mogen nieuwe goedgekeurde rassen niet afhankelijk zijn van gewasbescherming of kunstmest. "We hebben zaden nodig die het goed doen onder biologische, agro-ecologische of teeltomstandigheden met weinig input", luidt het.
"De nieuwe EU-zadenwetgeving kadert in de ambities van de Green Deal en de ‘Farm-to-Fork-strategie’ en wil een zogezegd duurzaam landbouw- en voedselsysteem", duidt Greet Lambrecht, bestuurder van Vitale Rassen. "Maar het begrip duurzaamheid wordt hier vertaald als innovatief en stelt een symptomatische aanpak voor. Dit staat haaks tegenover de duurzame oplossingen die de agro-ecologische en biologische sector van onderen op uitbouwt in de holistische visie dat in het leven alles met alles in verbinding staat. Daarom is dit wetsvoorstel onaanvaardbaar en staan ook wij achter de petitie."
