Zachter dan een bloedprik: melkstaal bepaalt gezondheid van koe

Via een melkstaal kan men inzoomen op de metabole gezondheid van een koe. Dat is de mate waarin het metabolisme van het rund omgaat met plotse veranderingen in energiebehoefte, bijvoorbeeld in de periode rond het kalven en de opstart van de melkproductie. In die uitdagende periode moet een koe haar eigen lichaamsreserves aanspreken. Soms komt haar metabolisme daardoor zo onder druk dat er excessief veel ketonen geproduceerd worden en de koe ziek wordt. Daarom is het voor melkveehouders extra belangrijk om op dat moment de gezondheid van de koeien op te volgen. “Ketonen vormen de vierde brandstof naast koolhydraten, eiwitten en vetten”, zegt Stijn Heirbaut. “Topsporters gebruiken ketonen als voedingssupplement om beter te presteren. Als het lichaam zelf te veel ketonen aanmaakt om energie vrij te stellen, kan dat problemen geven.”

Topsporters

Al deze zaken konden nu al onderzocht worden op basis van bloedmetingen, maar dat is redelijk duur, minder praktisch en niet zo diervriendelijk. Net zoals mensen, worden dieren niet graag geprikt. De melkanalyse gaat razendsnel met één zogenaamd “mid-infrared” toestel. Momenteel staat dit dure toestel enkel in gespecialiseerde labo’s. Inbouw van een alternatieve “near-infrared” in een automatisch melksysteem zou dit obstakel kunnen wegwerken, een piste die momenteel bekeken wordt in het melkvee-onderzoek.

“Met een productie van 9.500 kg melk per jaar kan je een melkkoe ook als topsporter beschouwen”, zegt Heirbaut. “We moeten er dus voor zorgen dat deze dieren perfect begeleid worden. Op basis van een aantal specifieke parameters in melk kunnen we nu voorspellen of een dier in prima conditie is of extra ondersteuning nodig heeft.”

Kalving

Zeker na de kalving is een nauwe opvolging bij koeien van belang. Toch bleek het nog een uitdaging om al op de derde dag na kalven en enkel op basis van melkparameters de status te voorspellen voor de volgende drie weken. De voorspellingen worden beter door ook rekening te houden met voederopname en de lichaamscondities van de koe vóór kalving.

“Om hun metabole gezondheid goed te kunnen voorspellen, screenden we al informatie van tijdens de periode vóór de kalving”, zegt Heirbaut. “Daaruit bleek in lijn met de bestaande adviezen dat een gepaste lichaamsconditie en goede voederopname in deze periode al zeer belangrijk zijn. Koeien die weinig eten voor het kalven moeten extra in de gaten gehouden worden na het kalven, en dat kan nu op basis van een melkstaal.”